«Εδώ θέλω να με βγάλετε φωτογραφία. Στην πλώρη, για να φαίνεται και η θάλασσα!». Με τρομερή ευελιξία –και χάρη είναι η αλήθεια– ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρι Πάιατ σκαρφάλωσε πάνω σε ένα μεγάλο μεταλλικό εξάρτημα του πλοίου «Hellas Liberty» για να ποζάρει ειδικά για την «Κ». Ο διπλωμάτης ήταν ο κεντρικός ομιλητής μιας σημαντικής εκδήλωσης που έγινε την προηγούμενη Πέμπτη στο λιμάνι του Πειραιά. Ο πρέσβης κήρυξε την έναρξη του εορτασμού για την επέτειο των 70 ετών από το Δόγμα Τρούμαν σε μια πανηγυρική συνάντηση που οργάνωσε το Propeller Club of the United States of America – Port of Piraeus και πραγματοποιήθηκε σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα στο πλοίο τύπου Λίμπερτι. Το «παρών» έδωσαν ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Πάνος Καμμένος, ο υπουργός Ναυτιλίας Παναγιώτης Κουρουμπλής, ο αρχηγός του Λιμενικού Σώματος, αντιναύαρχος Σταμάτιος Ράπτης και πλήθος εφοπλιστών με προεξάρχοντα τον καπετάν Παναγιώτη Τσάκο.
Η επιλογή του χώρου που έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο πλωτό μουσείο δεν ήταν τυχαία. Ο Αμερικανός πρέσβης ήθελε να μνημονεύσει μία ακόμη διπλή επέτειο: τα 190 χρόνια από την παραλαβή της φρεγάτας «Hope» (Ελπίς), που ναυπηγήθηκε στην Αμερική και διέσχισε τον Ατλαντικό το 1826 για να πρωταγωνιστήσει ως καμάρι του ελληνικού Ναυτικού στις επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, καθώς επίσης και τα 70 χρόνια από την αγορά των 100 πρώτων πλοίων τύπου Λίμπερτι από τους Ελληνες εφοπλιστές που σήμανε την αναγέννηση της ελληνικής ναυτιλίας μετά τον πόλεμο.
Το «Hellas Liberty», που μας φιλοξένησε, είναι ένα από τα μετρημένα στα δάχτυλα Λίμπερτι που έχουν απομείνει στον κόσμο. Ηρθε στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ χάρη στη γενναιοδωρία του αείμνηστου καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλου, που έσπευσε να δώσει το μεγάλο ποσό για να ξεκινήσει το καράβι τον τελευταίο μεγάλο του πλου από την Αμερική και να μετατραπεί σε μουσείο στον Πειραιά. Υπάρχουν δύο ακόμα Λίμπερτι που έχουν γίνει μουσεία, ένα στη Βαλτιμόρη και ένα ακόμη στο Λος Αντζελες. Για να προχωρήσει το δύσκολο εγχείρημα του «Hellas Liberty» δεν χρειάστηκαν μόνο χρήματα αλλά και η πολιτική βοήθεια των ομογενών. Ο γερουσιαστής του Ρόουντ Αϊλαντ Λου Ραπτάκης, που παρευρέθη στον Πειραιά, ήταν από εκείνους που συνέβαλαν αποφασιστικά. Συνέβαλε στο να περάσει από το αμερικανικό Κογκρέσο ειδικός νόμος που επέτρεψε τον πλου του ιστορικού καραβιού προς τον Πειραιά. Το πλοίο αναχώρησε από το Νόρφολκ της Βιρτζίνια ανήμερα τη γιορτή του Αγίου Νικολάου το 2008 και έφθασε στην Ελλάδα στις 11 Ιανουαρίου του 2009.
Η ιστορία των Λίμπερτι είναι συγκινητική. Ναυπηγήθηκαν σε χρόνο ρεκόρ μέσα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ενισχύσουν το αμερικανικό ναυτικό και στη ναυπήγησή τους πήραν μέρος ακόμη και γυναίκες. Κάποιοι εσφαλμένα τα είχαν θεωρήσει ως και καράβια μιας χρήσης επειδή κτίστηκαν τόσο γρήγορα αλλά απεδείχθησαν τρομερά ανθεκτικά. Μετά το πέρας του πολέμου, ο ελληνικός στόλος είχε καταστραφεί στο μεγαλύτερο μέρος του. Οι πλοιοκτήτες μας μέσα από την Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών Νέας Υόρκης ζήτησαν από την Αμερική τη μαζική αγορά 100 Λίμπερτι. Το κόστος καθορίστηκε στις 600.000 δολ. για το καθένα. Από τα 960 περίπου πλοία αυτού του τύπου που ταξίδεψαν μεταπολεμικά για εμπορικούς σκοπούς, περισσότερα από 650 βρέθηκαν υπό ελληνική ιδιοκτησία και υπό διάφορες σημαίες σε κάποια φάση της μεταπολεμικής τους διαδρομής. Σηματοδότησαν τη συνέχιση της εξαιρετικά επιτυχημένη μας πορεία στις παγκόσμιες θάλασσες.
Η εκδήλωση στο «Hellas Liberty» ολοκληρώθηκε με την παράδοση ενός ζωγραφικού πορτρέτου του Χάρι Τρούμαν προς τον πρέσβη Πάιατ, το οποίο φιλοτέχνησε η ομογενής Φρειδερίκη Παππά. Στην αίθουσα που πραγματοποιήθηκε η τελετή παρουσιάζεται φωτογραφική έκθεση με όλα τα ελληνικά Λίμπερτι, με υλικό που ετοίμασε ο ερευνητής της ελληνικής ναυτιλιακής ιστορίας Γιώργος Φουστάνος.
Μαργαρίτα Πουρνάρα
kathimerini.gr
