Ανήμερα τη γιορτή του Αγίου Ελευθερίου, βράδυ, οι άνδρες βγήκαν από τα καφενεία του Αγίου Κηρύκου Ικαρίας και έπιασαν να κοιτάζουν προς τη θάλασσα. Το βλέμμα τους είχε «σκαλώσει» σε μια μικρή βάρκα που ξεμάκραινε. Ολοι στο νησί ξέρουν από αέρηδες και θάλασσες. Εκείνη τη στιγμή είχε 7 μποφόρ νοτιά, ο καιρός ήταν κόντρα, το ταξίδι του σκάφους θα ήταν δύσκολο. «Να ’ναι καλά ο άνθρωπος», ψιθύριζαν οι θαμώνες, σηκώνοντας τους γιακάδες τους. Ζόρικος καιρός.
Στη βάρκα βρισκόταν ο καπετάν Λευτέρης Κοτταράς από τη Θύμαινα, ένα από τα νησάκια του συμπλέγματος των Φούρνων. Ανήμερα τη γιορτή του, είχε μεταφέρει ασθενή από τους Φούρνους στον Αγιο Κήρυκο, που έχει νοσοκομείο και τώρα επέστρεφε σπίτι του. «Το ναύλο τον πληρώνει το ΕΚΑΒ, αλλά είναι ο άνθρωπος που αποφασίζει να ταξιδέψει με αυτόν τον καιρό για να σώσει έναν άλλο άνθρωπο. Και να φανταστείς ότι πληρώνουμε το ίδιο ΦΠΑ με το Κολωνάκι», σχολίασε ο κ. Χρυσόστομος Φουντούλης από την Ικαρία που βρισκόταν μπροστά στο περιστατικό.
Αυτή ήταν πάντα η ζωή για τον καπετάν Λευτέρη, δεν ξέρει πώς είναι διαφορετικά, πώς ζουν σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Απ’ όσο θυμάται τον εαυτό του, στον τόπο του η ξαφνική ασθένεια δεν ήταν ποτέ απλώς μια ξαφνική ασθένεια.
Μίνι εκστρατεία
Πυροδοτεί μια μίνι εκστρατεία: μάζεμα πραγμάτων, ναύλωμα σκάφους και ταξίδι έως την Ικαρία, τη Σάμο, τη Λέσβο ή τον Πειραιά, όπου υπάρχουν γιατροί και υποδομές. Με μποφόρ, χωρίς μποφόρ, δεν έχει σημασία. Με το πλοίο της γραμμής; Με καΐκι; Με ταχύπλοο; Με ό,τι έχει ο Θεός. «Μόλις με καλέσει το Λιμεναρχείο τρέχω», λέει στην «Κ» ο κ. Κοτταράς. Γνωρίζει πως για να απευθύνθηκαν σε αυτόν, δεν υπάρχει άλλος τρόπος ο ασθενής να ταξιδέψει. Δεν θα είναι η μέρα που το πλοίο της γραμμής για Πειραιά «πιάνει» Φούρνους (δύο φορές την εβδομάδα), ενώ προφανώς δεν θα εξυπηρετεί ούτε το βαποράκι «Μεγαλόχαρη» που κάνει την ενδοεπικοινωνία μεταξύ Ικαρίας, Σάμου και Φούρνων. (Φέτος, τα δρομολόγια του «Μεγαλόχαρη» είχαν διακοπεί από τις αρχές Οκτωβρίου με τους κατοίκους του συμπλέγματος των Φούρνων και ιδίως της Θύμαινας να είναι αποκομμένοι από τον έξω κόσμο. Η γραμμή αποκαταστάθηκε μόλις στις 15 Δεκεμβρίου.) Ομως ο καπετάν Λευτέρης «στρατολογείται» και όταν έχει «καιρό» και τα πλοία είναι ακινητοποιημένα. Πολύ συχνά καλείται να υπογράψει χαρτί ότι τα μποφόρ είναι λιγότερα από αυτά που λέει το δελτίο. «Πολλές φορές λέει ότι έχει 6-7, αλλά εμείς ξέρουμε ότι τοπικά είναι 4-5. Αλλά πάω και με εφτάρια και με οχτάρια, άμα είναι ανάγκη». Καλή ώρα το ταξίδι ανήμερα του Αγίου Ελευθερίου. «Τώρα έχω τέσσερις μέρες συνέχεια που πηγαίνω περιστατικά Σάμο ή Ικαρία, αναλόγως».
Οσο ο πληθυσμός στους Φούρνους μεγαλώνει, τόσο αυξάνονται και οι ανάγκες για αυτά τα πηγαινέλα. «Κάθε χρονιά και περισσότερα δρομολόγια. Να, φέτος ξεμείναμε από γιατρό στο νησί (σ.σ.: Θύμαινα). Είμαστε 60 οικογένειες και κρεμόμαστε από ένα καΐκι». Μα και οι Φούρνοι, με 1.000 κατοίκους τον χειμώνα, έχουν μόλις δύο γιατρούς. «Δύο κοπέλες, κι αυτές αναμένεται να φύγουν αρχές Γενάρη, χωρίς να ξέρω αν θα έχουμε αντικαταστάτη», λέει ο δήμαρχος Φούρνων Κορσεών κ. Ιωάννης Μαρούσης. «Και εάν χρειαστεί διακομιδή σε άλλο νησί, ο γιατρός πρέπει να συνοδεύσει τον ασθενή, και το νησί να μείνει χωρίς καθόλου γιατρό. Ευτυχώς, μας λυπάται ο Θεός και δεν έχουμε θρηνήσει θύματα». Δεν είναι τα μόνο δρομολόγια που κάνει ο καπετάν Λευτέρης μέσα στην ημέρα. Κάθε πρωί στις 7.30 η «Σπυριδούλα» του περιμένει στο λιμάνι τους πέντε μαθητές γυμνασίου και λυκείου της Θύμαινας (σ.σ.: έχει δημοτικό και νηπιαγωγείο) για να τους μεταφέρει απέναντι στους Φούρνους όπου είναι το σχολείο τους. Ενα τέταρτο κάνει το καΐκι να διανύσει την απόσταση του 1,5 μιλίου. Με φουρτούνα το ταξίδι μεγαλώνει. Στις 2 μ.μ. είναι εκεί για να τους γυρίσει πίσω. Ο καπετάν Λευτέρης Κοτταράς κάνει και ένα δεύτερο δρομολόγιο το απόγευμα, ώστε να παρακολουθήσουν τα παιδιά την ενισχυτική διδασκαλία. Η μεταφορά αυτή επιδοτείται από το υπουργείο. «Και οι Φούρνοι έχουν ανάγκες, αλλά εμείς είμαστε ακόμα πιο απομονωμένοι». Με 7-8 μποφόρ τα παιδιά δεν μπορούν να πάνε σχολείο και να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους.
Ο καπετάν Λευτέρης δεν σκέφτηκε ποτέ να μείνει αλλού, έστω παραδίπλα, στην Ικαρία. «Τι να πάμε να κάνουμε στην Ικαρία; Εδώ γεννηθήκαμε, εδώ μείναμε». Από το ’75 βρίσκεται καθημερινά στη θάλασσα, εξυπηρετώντας τους συντοπίτες του και όσους έχουν ανάγκη. Πιο παλιά «έβγαινε» με την «Ευαγγελίστρια», ένα ξύλινο σκάφος 12 μέτρων, κατόπιν με το «Κοτταράς», επίσης ξύλινο σκαρί 18 μέτρων, και πλέον με τη «Σπυριδούλα» και τον «Αγιο Νικόλαο», 13 και 10 μέτρων αντίστοιχα. Από τα 9 μίλια που έπιανε παλιά, τώρα πιάνει τα 20. Δεν είναι κακό, συνήθως βιάζεται. «Πόσο χρονών είστε;» τον ρωτάμε. «Ε τα ’χω τα χρονάκια μου, είμαι στα 62». «Νεότατος» αντιτείνουμε, ξεχνώντας ότι στον τόπο του ο κόπος σχεδόν για τα πάντα είναι διπλός – ενδεχομένως τα χρόνια να βαραίνουν περισσότερο. «Εχω πράγματι κουραστεί από τα πhγαινέλα. Αλλά το παλεύουμε. Ποιος άλλος θα το κάνει, άλλωστε; Τα νέα παιδιά, οι ναυτικοί, φεύγουν, δεν κάθονται στη Θύμαινα, δεν τους αρέσει εδώ». Σταματά για λίγο και συνεχίζει: «Πολλά να μη λέμε. Εχουν συμβεί και άσχημα στις μεταφορές, αλλά δόξα τω Θεώ να λέμε που παλεύουμε και μπορούμε και σώνουμε ψυχές».
Ο δήμαρχος
«Ο τόπος μας είναι μοναδικός, αλλά οι συνθήκες είναι πολύ άσχημες», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος Φούρνων Κορσεών Γιάννης Μαρούσης. «Προφανώς θέλουμε περισσότερα δρομολόγια, αλλά φθάσαμε να λέμε ότι και αυτά τα δύο είναι αρκετά. Εχουμε περάσει και καλύτερες και χειρότερες εποχές, μήνες ολόκληρους χωρίς καμία σχέση με την ενδοχώρα».
Ενα παράλληλο σύμπαν αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα, όπου για τα αυτονόητα πρέπει να παλέψεις διπλά. «Ενας ηλικιωμένος για να κάνει εξετάσεις πρέπει να πάει Ικαρία ή Σάμο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αν πάει με το μικρό καράβι και έχει καλό καιρό, μπορεί να γυρίσει την ίδια μέρα. Αν πάει με το μεγάλο, ίσως πρέπει να διανυκτερεύσει δύο μέρες».
Συχνά, οι γιατροί στα νοσοκομεία των δύο νησιών δίνουν προτεραιότητα στους Φουρνιώτες προκειμένου να καταφέρουν να επιστρέψουν σπίτι τους.
Οι μαθητές, από την άλλη, κάνουν καθημερινά αγώνα να φθάσουν στο σχολείο. «Στο σχολείο όπου υπάρχει έλλειψη καθηγητών. Τα παιδιά θα δώσουν στις Πανελλαδικές τα μαθήματα Πληροφορικής και Γερμανικών χωρίς να έχουν κάνει ούτε ένα μάθημα μέσα στη χρονιά».
Είναι η τέταρτη συνεχόμενη θητεία για τον δήμαρχο Φούρνων Κορσεών Γιάννη Μαρούση. Και η 14η να ήταν, πάλι δεν θα ήταν αρκετό. «Αγαπάω πολύ αυτόν τον τόπο», λέει στην «Κ». «Δεν θέλω να τον αφήσω. Μπαίνεις δειλά στην αρχή στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, μετά βλέπεις τη δουλειά που πρέπει να γίνει και…».
