Ξαναήρθαν στο προσκήνιο πρόσφατα, στη Σαντορίνη, οι δημόσιες συζητήσεις για την αναγκαιότητα κατασκευής ενός εμπορικού λιμένα που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες κατοίκων, επιχειρήσεων και επισκεπτών. Το ζήτημα δεν είναι καινούριο, πάει 136 χρόνια πίσω. Προσπάθειες επί προσπαθειών απέτυχαν να υλοποιηθούν, με πιο πρόσφατη αυτή της περιόδου 2002-2011.
Η πρώτη απόπειρα γίνεται το 1882, με μελετητή τον νομομηχανικό Κυκλάδων Ισιγόνη, που εκπονεί οριστική μελέτη που όμως δεν μπαίνει σε εφαρμογή.
Το 1889-1891 ο αρχιμηχανικός της Γαλλικής Αποστολής E. Quellennec συντάσσει οριστική μελέτη για τη θέση Εξωμύτης, η οποία επίσης δεν υλοποιείται.
Το 1891 πραγματοποιείται οριστική μελέτη για τη θέση Μυλωνάδες (Έξω Γιαλός) που επίσης δεν έχει καμία τύχη, όπως και το 1893 για την Επάνω Μεριά.
Το 1899 προτείνεται η θέση Μονόλιθος, οι διαδικασίες έγιναν την περίοδο 1902-1905. Δεν υπάρχουν περισσότερα στοιχεία.
Το 1926 γίνεται η μελέτη Καψαμπέλη και πάλι για τη θέση Μονόλιθος χωρίς ποτέ να γίνει οριστική.
Το 1932 ο Α. Ρουσσόπουλος εκπονεί οριστική μελέτη και πάλι για τον Μονόλιθο, η οποία τροποποιείται το 1934 από τον καθηγητή Δ. Πίππα. Ξεκινάει η κατασκευή του έργου αλλά ο εργολάβος Περδικάρης αδυνατεί να εκτελέσει το έργο και κηρύσσεται έκπτωτος, όπως και ο εργολάβος Σάββας που τον διαδέχεται. Το έργο οδηγείται σε οριστική διακοπή.
Το 1948 γίνεται νέα απόπειρα κατασκευής λιμένα στον Μονόλιθο, ο εργολάβος όμως κηρύσσεται και πάλι έκπτωτος.
Το 1954 προτείνεται από Γάλλο μηχανικό η δημιουργία λιμένα στον Εξωμύτη (και προσωρινά στον Αθηνιό) η οποία όμως δεν γίνεται αποδεκτή.
Το 1972 η ΑΔΚ ΑΕ εκπονεί προμελέτες για Ακρωτήρι, Εξωμύτη και Μονόλιθο οι οποίες εγκρίνονται και προχωρά σε οριστική μελέτη για το Ακρωτήρι, η οποία επίσης εγκρίνεται αλλά δεν δίνεται κάποια συνέχεια.
To 1972 αρχίζει τη λειτουργία του ο Αθηνιός,
Το 1994 εκπονείται από τον λιμενολόγο Δρ. Ι. Σιώρη η μελέτη “Σκοπιμότητα Κατασκευής Νέου Λιμένα Θήρας στον Μονόλιθο” της οποίας το κύριο συμπέρασμα ήταν ότι “η λιμενοποίηση του Μονόλιθου για οχηματαγωγά και κρουαζιερόπλοια πρέπει κατηγορηματικά να αποκλεισθεί τόσο σαν λύση υποκατάστασης του Αθηνιού όσο και σαν επικουρικό έργο ασφαλείας”.
Το 1996 το ΥΠΕΧΩΔΕ αναθέτει στην ΑΔΚ ΑΕ μελέτη για την “έρευνα και επιλογή θέσης νέου λιμένα Θήρας”.
Στις 25/1/2002 το ΥΠΕΧΩΔΕ εγκρίνει τις Προκαταρκτικές Εκθέσεις των λιμενικών έργων του νέου λιμένα Θήρας στις θέσεις Βλυχάδα και Μονόλιθος που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο της παραπάνω μελέτης και την “επιλογή για τυχόν περαιτέρω υλοποίηση των λιμενικών έργων στη θέση Βλυχάδα“.
Τον Ιούλιο του 2005 ανατίθεται από το ΥΠΕΧΩΔΕ, στα συμπράττοντα γραφεία ΑΔΚ ΑΕ-Ι. Βεντουράκης-Α. Κουτρουμπής-Δ. Κουτσουρελάκης, “Μελέτη Νέου Λιμένα Θήρας στη θέση Βλυχάδα”. Η μελέτη εκπονήθηκε και εγκρίθηκε από την Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων το Σχέδιο Γενικής Διάταξης του λιμένα.
Στο πλαίσιο της σύμβασης εκπονήθηκαν οι προμελέτες, οι υποστηρικτικές μέλετες, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης για τις οδούς πρόσβασης στο νέο λιμένα (εικόνα κάτω) και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων η οποία όμως δεν εγκρίθηκε από την Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΥΠΕ) εξαιτίας των αντιρρήσεων της Διεύθυνσης Χωροταξίας του ΥΠΕΚΑ (2011, επί υπουργίας Τίνας Μπιρμπίλη) και η κατασκευή του έργου οδηγήθηκε σε ματαίωση.
Σημείωση σύνταξης
Το χρονολόγιο και οι εικόνες του κειμένου προέρχονται από την παρουσίαση του λιμενολόγου Δρ Γρηγόρη Δρέττα στο συνέδριο THALATTA, που διοργανώθηκε στη Σαντορίνη, από την ΗΛΙΟΤΟΠΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑ, το 2012.
