Η φωτογραφία του Gerhard Jourdan αποτύπωσε την κατάληξη που είχε η πολυδιαφημισμένη και πανάκριβη για τη δεκαετία του 1960 κρουαζιέρα, με προορισμό το εξωτικό νησί της Πορτογαλίας, τη Μαδέρα.
Το ταξίδι αναψυχής μετατράπηκε σε πύρινο εφιάλτη για 1.041 ανθρώπινες ψυχές. Το μοιραίο κρουαζιερόπλοιο «Λακωνία» της πλοιοκτήτριας εταιρίας Greek Line τυλίχθηκε στις φλόγες, ενώ βρισκόταν εν πλω στον Ατλαντικό με αποτέλεσμα να χάσουν την ζωή 128 άνθρωποι.
Ο τελικός αριθμός των θυμάτων οριστικοποιήθηκε μετά από πολύ καιρό, καθώς πολλοί επιβάτες ήταν αγνοούμενοι και δεν είχαν εντοπιστεί. Εντύπωση προκάλεσαν οι καταγγελίες του πληρώματος για σαμποτάζ, καθώς υπήρξαν πολλές διαφορετικές εστίες.
Η επίσημη εκδοχή ήταν ότι όλα ξεκίνησαν από ένα σπινθήρα του σεσουάρ στο κομμωτήριο του πλοίου.
Η μοιραία νύχτα
Το ελληνικό υπερωκεάνιο Λακωνία ξεκίνησε το ταξίδι του από το Southampton στις 19 Δεκεμβρίου 1963. Οι περισσότεροι άνδρες από τα 395 μέλη του πληρώματος ήταν Έλληνες, ενώ οι υπόλοιποι ήταν κυπριακής, ιταλικής, γερμανικής, ελβετικής και αυστραλιανής καταγωγής.
Οι επιβάτες ήταν κυρίως Βρετανοί. Η γιορτή τους όμως έγινε εφιάλτης 150 μίλια μακριά από το πορτογαλικό νησί της Μαδέρα στις 22 Δεκεμβρίου 1963. Μετά από ταξίδι τριών ημερών ξέσπασε πυρκαγιά, η οποία εξαπλώθηκε σε όλο το σκάφος, ενώ παράλληλα σημειώθηκαν πολλαπλές εκρήξεις. Το πλοίο φλεγόταν μπροστά στα έντρομα μάτια των χιλιάδων επιβατών.
Εικόνες φρίκης εκτυλίχθηκαν πάνω στο φλεγόμενο υπερωκεάνειο, στο οποίο οικογένειες, ανάμεσα τους 2 βρέφη και 30 παιδιά, προσπαθούσαν να σώσουν τα παιδιά τους. Στην επιχείρηση διάσωσης συμμετείχαν παραπλέοντα σκάφη, αεροπλάνα και η ακτοφυλακή. Για 12 ώρες δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν λόγω της φωτιάς
Το τελευταίο μήνυμα του ασυρμάτου «S O S από τη Λακωνία.
Τελευταία φορά. Δεν μπορώ να μείνω πια στην καμπίνα του ασυρμάτου. Αφήνουμε το πλοίο. Παρακαλώ βοηθήστε άμεσα».
Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια από τον ασύρματο του πλοίου. Το τελευταίο σήμα εξέπεμψε 2.22 ώρα Ελλάδας από τον έμπειρο καπετάνιο του πλοίου με 34 χρόνια υπηρεσίας στις θάλασσες, Μάνθο Ζαρμπή. Ο κυβερνήτης, ο οποίος ήταν και ένας από τους διασωθέντες ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που εγκατέλειψε το πλοίο. Για μιάμιση ώρα πάλεψε με τις φλόγες προσπαθώντας να σώσει όποιον βρισκόταν στο πλοίο.
Η διάσωση
Στο φλεγόμενο κρουαζιερόπλοιο δε μπορούσαν να πλησιάσουν άλλα σκάφη για να προφέρουν βοήθεια, καθώς το ενδεχόμενο εκρήξεων των αποθηκών ακάθαρτου πετρελαίου και άλλων υγρών καυσίμων ήταν πολύ επικίνδυνο. «Τα πλοία τα οποία ήλθαν για να βοηθήσουν, περισυνέλεξαν ναυαγούς από τη θάλασσα, χωρίς να πλησιάζουν το πλοίο», ομολόγησε δραματικά ο κατάκοπος κυβερνήτης κατά την επιστροφή του στην Ελλάδα.
Ο εξουθενωμένος καπετάνιος μάλιστα θεώρησε πως τα πλοία δεν πλησίασαν καθώς νόμιζαν ότι δεν υπάρχει σημείο ζωής μέσα στο πλοίο που καιγόταν. «Τα πρώτα δύο πλοία που κατέφθασαν στο τόπου του ναυαγίου, για 12 ώρες μας παρακολουθούσαν άπρακτα χωρίς να μας αποστέλλουν λέμβους», δήλωσε ο Ολλανδός εφαρμοστής, μέλος του πληρώματος, Ραλφ Πιου.
Στο σημείο της τραγωδίας έσπευσαν για βοήθεια το βρετανικό ατμόπλοιο «Μόνκαλμ», που κατάφερε να περισυλλέξει 240 ναυαγούς, το αμερικανικό φορτηγό «Ρίο Γκράντε», το πλοίο «Σάλτα» με 76 και 500 ναυαγούς αντίστοιχα και το πακιστανικό πλοίο «Μιχντί» με 22 περισυλλεγέντες ναυαγούς. Το πλήρωμα κατήγγειλε τρεις διαφορετικές εστίας πυρκαγιάς και αμφισβήτησε την εκδοχή του σεσουάρ
Οι συγκινητικές μαρτυρίες των διασωθέντων
Ανάμεσα στους διασωθέντες της δραματικής ναυτικής τραγωδίας ήταν και 8 Έλληνες μέλη του πληρώματος: Κ. Μπεκιάρης, Ελ. Καράμπελας, Ελ. Κώνστας, Π. Βαζακόπουλος, Β. Βόμβας, Π. Μαντίκος, Π. Βουλγαρίδης, Ν. Βαστάρδης. Οι επιζήσαντες συγκινημένοι τους ευχαρίστησαν για την αυτοθυσία τους να σώσουν πολλούς επιβάτες.
Σενάρια για σαμποτάζ
Ο κυβερνήτης του σκάφους ανέφερε ότι η φωτιά ήταν μόνο στο κουρείο. Ο επιβάτης Ηλίας Μεταξάς επιβεβαίωσε τα λεγόμενα περί κομμωτηρίου: «Οι φήμες μεταξύ του πληρώματος ήταν ότι η φωτιά ξεκίνησε από το κομμωτήριο, διότι τάχα, το ψαλίδι με το οποίο οι κυρίες κατσαρώνουν τα μαλλιά τους, είχε ξεχαστεί στην πρίζα και πυρακτώθηκε. Με το μπότζι του πλοίου κατρακύλησε από το τραπέζι έπεσε κάτω και πήρε φωτιά το χαλί ή η κουρτίνα.
Αυτό ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκε ποτέ, από όσο ξέρω». Ωστόσο, ο Κύπριος θαλαμηπόλος Γ. Δημόκριτος αποκάλυψε ότι φωτιά υπήρξε σε τρία διαφορετικά σημεία του πλοίου, το κουρείο, το μηχανοστάσιο και άλλο ένα ακόμη, δημιουργώντας σενάρια για δολιοφθορά και σαμποτάζ.
Τελικά το Λακωνία βυθίστηκε στις 29 Δεκεμβρίου, πάνω στην προσπάθεια να ρυμουλκηθεί για το Γιβραλτάρ. Ολα τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία κάλυψαν το θέμα με ανταποκρίσεις και κινηματογράφηση του φλεγόμενου πλοίου.
