Ενα μοναδικό παράδειγμα συλλογικού εγχειρήματος μιας τοπικής κοινωνίας και ταυτόχρονα πρότυπο χρηστής διοίκησης αποτελεί αναμφίβολα η Ναυτική Εταιρεία Σκύρου. Μια καινοτόμος εταιρεία λαϊκή βάσης που σε ένα… δρομολόγιο 39 ετών, όχι μόνο πορεύεται βιώσιμη, αλλά και έχει ρίξει άγκυρα στο λιμάνι της ανάπτυξης, κρατώντας ζωντανή την τοπική οικονομία και τον τουρισμό, προσφέροντας ακόμη θέσεις εργασίας στους Σκυριανούς.
Η «Σκύρος-Ναυτική Εταιρεία» (ΣΝΕ), όπως τιτλοφορείται, συνδέει 365 ημέρες τον χρόνο το νησί με την υπόλοιπη Ελλάδα. Καθημερινά υπάρχει δρομολόγιο του πλοίου «Αχιλλέας» από και προς την Κύμη -που γίνεται διπλό το καλοκαίρι, τις Απόκριες και το Πάσχα- και τρεις φορές την εβδομάδα υπάρχει δρομολόγιο προς τα άλλα δύο μεγαλύτερα νησιά των Σποράδων (Σκόπελος, Αλόννησος).
Σε αντίθεση με άλλες ακτοπλοϊκές εταιρείες τα εισιτήρια είναι φτηνά: 12,10 ευρώ το άτομο, 25,20 ευρώ για αυτοκίνητο. Και αυτό δεν αποτρέπει την εταιρεία λαϊκής βάσης να καταγράψει κερδοφορία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει η δημοτική αρχή, τα καθαρά κέρδη το 2017 ήταν περίπου 30.000 ευρώ, αφαιρώντας όμως αποσβέσεις παλαιότερων ετών. Μαζί με αυτές το καθαρό ταμειακό κέρδος ανήλθε το 2017 σε 530.000 ευρώ (ο σχετικός ετήσιος μέσος όρος κυμαίνεται στα 500.000 ευρώ), με μέσο ετήσιο τζίρο τα 3,8 εκατ. ευρώ.
Το 2017 ήταν το 15ο διαδοχικό έτος κερδοφορίας, ενισχύοντας το ήδη υπάρχον αποθεματικό που εκτιμάται στα 3,5-4 εκατ. ευρώ. Οποιες δανειακές οφειλές έχουν αποσβεστεί εδώ και καιρό.
Μεγαλομέτοχος της ΣΝΕ δεν είναι άλλος από τον Δήμο Σκύρου. Μεγάλο ποσοστό έχει και η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ενώ μέτοχοι είναι περισσότεροι από 2.000 απλοί Σκυριανοί (που κατοικούν στο νησί ή σε οποιοδήποτε άλλο σημείο), που όμως δεν μπορούν να κατέχουν ποσοστό μεγαλύτερο του 2% των μετοχών.
Καθώς πρόκειται για εταιρεία λαϊκής βάσης, κάθε μετοχή παρέχει το δικαίωμα μίας ψήφου στη γενική συνέλευση η οποία είναι και το ανώτατο όργανο της ΣΝΕ, που διοικείται από 9μελές διοικητικό συμβούλιο με διετή θητεία.
Σκυριανοί εργαζόμενοι
Οποτεδήποτε τα μέλη του Δ.Σ. μπορούν να ανακληθούν και να αντικατασταθούν από τη γενική συνέλευση. Το Δ.Σ. εκλέγει πρόεδρο, αντιπρόεδρο και γραμματέα και οι αποφάσεις του λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, ενώ οι πιο σημαντικές αποφάσεις (π.χ. αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, διανομή κερδών), απαιτούν πλειοψηφία 2/3 – δηλαδή 6 από τις 9 ψήφους.
Στο πλοίο, τα γραφεία και τα πρακτορεία εργάζονται Σκυριανοί στη συντριπτική τους πλειονότητα (συνολικά περίπου 40 άτομα προσωπικό). Επιπλέον, η ΣΝΕ προσλαμβάνει νέους Σκυριανούς που θέλουν να κάνουν πρακτική άσκηση και να εγγράψουν ναυτική εμπειρία στα βιογραφικά τους.
Η συντονισμένη διαφημιστική προώθηση του νησιού και των πολιτιστικών του δραστηριοτήτων επί δημοτικής αρχής του Μιλ. Χατζηγιαννάκη (ο οποίος στα 38 του χρόνια σήμερα παραμένει ένας από τους νεότερους ηλικιακά δημάρχους της χώρας) έχει φέρει αύξηση της επιβατικής κίνησης και, κατ’ επέκταση, στα έσοδα της ΣΝΕ (βλ. πίνακα).
Επίσης, με πρόσφατη πρωτοβουλία του δήμου, η εταιρεία λαϊκής βάσης απέδειξε πόσο σημαντική είναι η συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση και πως μπορεί να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον χωρίς να κερδοσκοπεί, μεταφέροντας δωρεάν τους καλλιτέχνες για όλα τα πολιτιστικά δρώμενα που διοργανώνει ο δήμος και τα ιατρικά κλιμάκια, που ύστερα από πρόσκληση και φιλοξενία του δήμου επισκέπτονται το νησί κάθε μήνα και εξετάζουν εθελοντικά τους δημότες, αλλά, κυρίως, βάζοντας έκτακτα νηολόγια για:
α) μεταφορά πυροσβεστών και πυροσβεστικών οχημάτων λόγω πυρκαγιάς,
β) τουλάχιστον 20 διακομιδές ασθενών τον τελευταίο χρόνο, σε συνεργασία με το ΕΚΑΒ, στο νοσοκομείο της Κύμης ή σε αυτά των Αθηνών.
Κατάρριψη στερεοτύπων
Εκτακτο δρομολόγιο μπήκε επίσης για να επισκεφθεί περισσότερος κόσμος το 1ο Skyros Summer Festival, τα έσοδα του οποίου δόθηκαν στους πυρόπληκτους της Αττικής. Μεγάλη διάκριση για τη σκυριανή ναυτική εταιρεία λαϊκής βάσης αποτέλεσε η βράβευσή της στα Tourism Awards 2018, την περασμένη άνοιξη.
«Το παράδειγμα της Ναυτικής Εταιρείας Σκύρου δείχνει ότι δεν υπάρχουν μονόδρομοι στη σχέση κράτους και αγοράς», τονίζει στην «Εφ.Συν.» ο δήμαρχος Σκύρου, Μιλτιάδης Χατζηγιαννάκης, συμπληρώνοντας:
«Η εταιρεία λαϊκής βάσης καταρρίπτει τα στερεότυπα και δείχνει μια εναλλακτική οδό για μια άλλη επιχειρηματικότητα, με λαϊκά χαρακτηριστικά. Μαζί με την εταιρεία, εδώ και χρόνια, χτίζουμε μια Σκύρο φιλόξενη, ανοιχτή και ανθρώπινη, που επενδύει στους ανθρώπους, στον πολιτισμό και στο περιβάλλον. Το αποδεικνύει άλλωστε και η ανοδική πορεία του νησιού μας, που κερδίζει όλο και περισσότερους επισκέπτες. Και στα εύκολα και στα δύσκολα, η “Σκύρος-Ναυτική Εταιρεία” ήταν και είναι εδώ για να διαφημίζει το νησί μας αλλά και ένα εναλλακτικό μοντέλο χρηστής διοίκησης και επιχειρηματικότητας. Η πρόσφατη βράβευσή της είναι άλλη μία απόδειξη του σημαντικού της ρόλου στην ιστορία αλλά και στο μέλλον της Σκύρου, των Σποράδων αλλά και της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας γενικότερα».
Το καμάρι των Σκυριανών ταξιδεύει από το 1980
Η εταιρεία λαϊκής βάσης «Σκύρος-Ναυτική Εταιρεία» ιδρύθηκε το 1980, με πάνδημη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας. Τον Μάιο του ίδιου έτους, η εταιρεία αγόρασε το πρώτο της πλοίο («Κατερίνα», ναυπήγησης 1975) που μετονομάστηκε σε «Ανεμόεσσα» και το δρομολόγησε από τον Σεπτέμβριο του 1980 στη γραμμή Κύμης-Σκύρου, χωρίς επιχορήγηση, με καθημερινά δρομολόγια και διανυκτέρευση στην Κύμη.
Τον Δεκέμβριο του 1988 η εταιρεία αγόρασε το νορβηγικό F/B «ULSNES», που μετονομάστηκε σε «Λυκομήδης» και από τις αρχές του 1989 αντικατέστησε την «Ανεμόεσσα», η οποία και πουλήθηκε.
Από τότε ο «Λυκομήδης» συνέχιζε μονοπωλιακά την εξυπηρέτηση της γραμμής Κύμης-Σκύρου μέχρι το 2005 οπότε αντικαταστάθηκε από τον «Αχιλλέα». Πρόκειται για ένα πλοίο που κατασκευάστηκε στην Ιαπωνία το 1987 και μετασκευάστηκε πλήρως στην Ελλάδα το 2004.
Σε σύγκριση με τον «Λυκομήδη», ο «Αχιλλέας» είναι ταχύτερο πλοίο και έχει μεγαλύτερη χωρητικότητα σε επιβάτες και οχήματα, διαθέτοντας επίσης δύο σαλόνια τουριστικής και ένα διακεκριμένης θέσης, καθώς και τρία μπαρ -το ένα υπαίθριο- στο κυρίως κατάστρωμα.
