Μεγάλη αίσθηση προκάλεσε η ζωντανή συνέντευξη επί σκηνής του Γιώργου Προκοπίου, ιδρυτή, της Sea Traders SA, της Dynacom Tankers Management Ltd. και της Dynagas Ltd., από τον δημοσιογράφο της Wall Street Journal, Costas Paris, κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου Slide2Open Shipping Finance 2019. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία και με τη συμμετοχή 600 συνέδρων την Πέμπτη 24 Ιανουαρίου 2019 στην Αθήνα, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος.
Μεταξύ άλλων, ο Γιώργος Προκοπίου ανέφερε ότι η κρίση μετά το 2008 οφείλεται στη «μετακύλιση» των προβλημάτων των τραπεζών στον ναυτιλιακό κλάδο, όπως ακριβώς νωρίτερα είχε καταστραφεί το εμπόριο λόγω των υψηλών επιτοκίων στα οποία οδηγήθηκαν οι τράπεζες εξαιτίας των δικών τους προβλημάτων.
Προέβλεψε επίσης ότι ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας θα εξομαλυνθεί στους επόμενους 5-6 μήνες γιατί εάν συνεχιστεί αυτά που θα χάσουν είναι πολύ περισσότερα από τα όποια πιθανά κέρδη.
Πρόσθεσε ακόμα ότι έως το 15% του παγκόσμιου στόλου θα προλάβει να τοποθετήσει σκράμπερς μέχρι το 2020 που ξεκινάνε να ισχύουν οι νέοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί, οπότε το υπόλοιπο ποσοστό του παγκόσμιου στόλου θα πρέπει υποχρεωτικά να αναζητήσει άλλες λύσεις.
Σημείωσε επίσης ότι το LNG είναι το λιγότερο βλαπτικό ορυκτό καύσιμο για το περιβάλλον, και θα λειτουργήσει ως «γέφυρα» για τη μετάβαση σε «καθαρές» λύσεις ενέργειας.
Τέλος, ανέφερε ότι η δική του πρόταση είναι η επιβράδυνση της κατασκευής νέων πλοίων και η έμφαση στο σχεδιασμό νέων μηχανών, προπελών κ.λπ., ώστε η μείωση των εκπομπών ρύπων που επιτυγχάνεται με τη μείωση της ταχύτητας, να υπερβεί το 50%.
Κατά την εναρκτήρια ομιλία του ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Φώτης Κουβέλης ανέφερε ότι βρίσκεται στην τελική ευθεία το νομοθετικό πλαίσιο για την υλοποίηση συγκεκριμένων σημαντικών επενδύσεων σε 10 μεγάλα λιμάνια της χώρας εκτός του λιμανιού του Πειραιά, όπως αποκάλυψε. Ειδικότερα, ο Φώτης Κουβέλης μίλησε για το γεγονός ότι η ναυτιλία επλήγη από την κρίση, και πρόσθεσε πως όσο θα έχουμε τα «απόνερα» της κρίσης θα επηρεάζεται αρνητικά και η χρηματοδότηση στη ναυτιλία. Σημείωσε την ανάγκη ανανέωσης του στόλου και υιοθέτησης νέων τρόπων χρηματοδότησης, προσθέτοντας ότι το leasing είναι ένας από αυτούς, καθώς και ότι η Πολιτεία τον υποστηρίζει εφόσον τα πλοία που αποκτώνται με αυτόν τον τρόπο σηκώνουν την ελληνική σημαία.
Πρόσθεσε ακόμα ότι τα επόμενα χρόνια θα χρειαστούν σημαντικές επενδύσεις λόγω των αλλαγών στα καύσιμα, και σημείωσε ότι η Πολιτεία θα στηρίξει την ανάπτυξη ρεαλιστικών διαγραμμάτων για τη μετάβαση αυτή, αναφέροντας ότι η Πολιτεία είναι ανοιχτή σε ιδέες που θα βοηθήσουν την ελληνική ναυτιλία να παραμείνει πρωτοπόρος.
Τέλος, σημείωσε πως βρίσκεται στο τελικό στάδιο η νομοθεσία για τις υποπαραχωρήσεις σε 10 σημαντικά λιμάνια της χώρας (μεταξύ των οποίων τα λιμάνια Κέρκυρας, Ηγουμενίτσας, Βόλου, Ηρακλείου, Πάτρας, Αλεξανδρούπολης κ.α.) για συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως η δημιουργία υποδομών για κρουαζιέρα, για μαρίνες, για ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες, για διαχείριση και μεταφορά υγροποιημένων καυσίμων κ.α.
Ακολούθησε η ομιλία του πρώην προέδρου της ΝΔ και υπεύθυνου του κόμματος για τον ναυτιλιακό τομέα, Γιάννη Πλακιωτάκη, ο οποίος τόνισε τις προκλήσεις που προκύπτουν από το πιο αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο και από την αλλαγή της νομοθεσίας στα ναυτιλιακά καύσιμα, και σημείωσε πως θα πρέπει να ναυπηγηθούν νέα πλοία και συνεπώς να βρεθούν νέοι τρόποι χρηματοδότησης.
Προέβλεψε επίσης ότι θα υπάρξει αύξηση της ζήτησης για μεταφορά ξηρού φορτίου, ενώ τόνισε ότι δεν υπάρχει ιδανικός τρόπος χρηματοδότησης, καθώς και ότι χρειάζεται πολιτική βούληση τόσο για την ενίσχυση του ναυτιλιακού cluster, όσο και για την αναβάθμιση της δημόσιας, αλλά και της ιδιωτικής ναυτικής εκπαίδευσης.
Πρόσθεσε επίσης ότι υπάρχει ανάγκη απλοποίησης του νομοθετικού πλαισίου για την προσέλκυση επενδυτών, και σημείωσε ότι η ελληνική ναυτιλία υποστηρίζει άμεσα και έμμεσα 250.000 θέσεις εργασίας.
Ακολούθησε η ομιλία του Βασίλη Καρατζά, CEO της Karatzas Marine Advisors & Co., που έκανε λόγο για «τοξικό» δανεισμό για την κατασκευή πολλών πλοίων, ο οποίος αποτελεί «βαρίδι» για τον κλάδο, και σημείωσε πως τα νέα δεδομένα αποτελούν πρόκληση και για τις τράπεζες που καλούνται να γίνουν ευέλικτες και να προσαρμοστούν. Σημείωσε ότι είναι πολλές οι τάσεις στον κλάδο, και υπογράμμισε πως χρειάζεται συνετή διαχείριση των χρημάτων και όχι υπερβολικές δαπάνες.
Το λόγο έλαβε στη συνέχεια ο Prof. Dr. Wolfgang Drobetz, Καθηγητής Εταιρικής και Ναυτιλιακής Χρηματοδότησης στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, ο οποίος παρουσίασε έναν μαθηματικό τύπο από τον οποίο προκύπτει, όπως είπε, ότι η αγορά δεν πιστεύει πολύ στην ανάπτυξη του ναυτιλιακού κλάδου με συνέπεια να είναι χαμηλές οι αναμενόμενες επενδύσεις.
Πρόσθεσε ότι είναι μεγαλύτερη η προσδοκία ανάπτυξης στη γενική αγορά, σε σχέση με τη ναυτιλιακή αγορά, ενώ σημείωσε πως το ρίσκο στη ναυτιλιακή αγορά είναι αυξημένο και δε μπορεί να αποκλειστεί και η τυχόν εμφάνιση κάποιας «φούσκας».
Ακολούθησε η ομιλία του Δρ. Γιώργου Δ. Πατέρα, Αντιπροέδρου της Contships Management Inc. και Προέδρου του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, ο οποίος έκανε λόγο για ταχύτατη εξέλιξη του κλάδου, αλλά και «αυτοκριτική», καθώς σημείωσε πως «Είμαστε θύματα της επιτυχία μας, που μας οδήγησε και σε απληστία», ενώ σημείωσε πως οι ναυτιλιακές αγορές βελτιώνονται, και εξέφρασε την ελπίδα ο ναυτιλιακός κλάδος να έμαθε από τα λάθη του.
Το λόγο στη συνέχεια έλαβε ο Αναστάσιος Α. Παπαγιαννόπουλος, Πρόεδρος της BIMCO, Principal, Common Progress Co Na S.A., ο οποίος έκανε λόγο για αυξημένη αβεβαιότητα λόγω του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ – Κίνας και εξέφρασε την ελπίδα αυτός να τελειώσει μέσα στο 2019.
Σημείωσε, με αφορμή το παραπάνω, ότι οι πολιτικές προστατευτισμού κάνουν κακό στη ναυτιλία, και τόνισε πως χρειάζονται παγκόσμιοι κανόνες για τη ναυτιλία ώστε να υπάρχουν ίσοι όροι ανταγωνισμού.
Ανέφερε ότι είναι σημαντικό ζήτημα η επιλογή μεταξύ τοποθέτησης σκράμπερ και χρήσης καυσίμων με χαμηλή περιεκτικότητα θείου, ενώ σημείωσε πως «θα πρέπει να ενεργήσουμε προληπτικά και να έχουμε ανοιχτό μυαλό».
Ακολούθησε η εισήγηση του Peter Sand, επικεφαλής ναυτιλιακού αναλυτή της BIMCO, ο οποίος ανέφερε ότι η πραγματική πρόκληση για τον ναυτιλιακό κλάδο είναι η έγκαιρη προσαρμογή στο νέο κανονιστικό πλαίσιο και στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα. Σημείωσε πως κατά τη γνώμη του θα υπάρξει ανάπτυξη “αλλά θα πρέπει να ξέρουμε να αναζητούμε τις ευκαιρίες”, ενώ προέβλεψε επίσης αύξηση 3% στη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων το 2019, προσθέτοντας όμως ότι η προσφορά θα παραμείνει μεγαλύτερη της ζήτησης. Τέλος, υπογράμμισε την πιθανότητα ένα μέρος του επιπλέον κόστους που θα προκύψει από την προσαρμογή στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα να μετακυλήσει τελικά στους εφοπλιστές.
Μετά από ένα σύντομο διάλειμμα ακολούθησε η ενότητα «Money Matters» που ξεκίνησε με την ομιλία του Yves Kallina, SVP Global Loan Syndicate, HSH Nordbank, ο οποίος ανέφερε ότι σήμερα υπάρχουν πολλές επιλογές για χρηματοδότηση της ναυτιλίας, αλλά παράλληλα και περισσότεροι περιορισμοί. Πρόσθεσε ότι στις τράπεζες δεν αρέσουν οι «διακυμάνσεις», συνεπώς εάν μία ναυτιλιακή εταιρεία αποφασίσει να διαφοροποιήσει τη δραστηριότητά της δεν αποκλείεται να δει και τη συνεργαζόμενη τράπεζα να αλλάζει στάση. Σημείωσε ακόμα ότι το νέο νομοθετικό πλαίσιο για το περιβάλλον επηρεάζει και τις τράπεζες, οι οποίες θα βρίσκονται πλέον και αυτές απέναντι σε σοβαρές κυρώσεις στην περίπτωση που χρηματοδοτούν επενδύσεις που δε θα πληρούν τα νέα περιβαλλοντικά κριτήρια. Τέλος, κάλεσε τον ναυτιλιακό κόσμο να μην περιμένει τους θεσμικούς επενδυτές να χτυπήσουν την πόρτα των ναυτιλιακών εταιρειών, αλλά οι ίδιες οι εταιρείες να καταρτίσουν (σε συνεργασία με εξειδικευμένους συμβούλους) ένα συγκεκριμένο πλάνο που να απαντά στα ερωτήματα των θεσμικών επενδυτών, και στη συνέχεια να πάνε οι εταιρείες σε αυτούς. Όπως είπε, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια αξιοποίησης της χρηματοδότησης από θεσμικούς επενδυτές, αρκεί οι εταιρείες να είναι σε θέση να απαντήσουν με σαφήνεια στα συγκεκριμένα ερωτήματα που αυτοί θα έχουν.
Το λόγο στη συνέχεια πήρε ο Fredrik Bock-Hagen, διευθύνων σύμβουλος, Ocean Yield Malta Ltd., ο οποίος ανέφερε ότι πλέον ο ναυτιλιακός κλάδος θα έχει ή ακριβή χρηματοδότηση, ή καθόλου χρηματοδότηση από τις τράπεζες, ενώ πρόσθεσε πως οι τράπεζες γίνονται πιο «επιλεκτικές» και «κοιτάζουν» μικρότερες εταιρείες με πιο εξειδικευμένο στόλο. Σημείωσε ακόμα ότι το leasing αναπτύσσεται στη ναυτιλία με γρήγορους ρυθμούς, και τον «τόνο» δίνουν οι κινεζικές εταιρείες που εμφανίζονται ιδιαίτερα «επιθετικές». Πρόσθεσε ωστόσο ότι η υλοποίηση leasing από την Κίνα απαιτεί 4-6 μήνες. Αναφέρθηκε επίσης στη χρηματοδότηση από επενδυτές ομολόγων, αλλά σημείωσε ότι οι προϋποθέσεις για τέτοιες επενδύσεις είναι ιδιαίτερα απαιτητικές.
Ακολούθησε η ομιλία του Πάνου Μιχαλόπουλου, Managing Partner της WEMETRIX, ο οποίος αναφέρθηκε στα πρότυπα IFRS που, όπως είπε επηρεάζουν αρκετά σημαντικά τις ναυτιλιακές εταιρείες, αλλά είναι υποχρεωτική η συμμόρφωση με αυτά. Σημείωσε ότι η WEMETRIX έχει τη δυνατότητα ανάληψη έργων σε όλο τον κόσμο, διαθέτει προσωπικό ιδιαίτερα υψηλής κατάρτισης και μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά τις ναυτιλιακές εταιρείες στην κανονιστική συμμόρφωση.
Το λόγο έλαβε στη συνέχεια ο Kyle Shostak, Director & CEO, Navigator Principal Investors LLC, ο οποίος μίλησε για τις βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να διαθέτει μία ναυτιλιακή εταιρεία προκειμένου να εξεταστεί η χρηματοδότησή της από τους θεσμικούς επενδυτές, ενώ σημείωσε ότι η αμοιβή της εταιρείας δεν είναι σε χρήμα, αλλά σε ένα μικρό μέρος των μετοχών της εταιρείας που θα χρηματοδοτήσει.
Σημείωσε ακόμα ότι υπάρχουν πολλές κεφαλαιακές ευκαιρίες για τις ναυτιλιακές εταιρείες, και πρόσθεσε ότι οι SPACs (Special Purpose Acquisition Companies) είναι ο πιο απλός δρόμος για την εισαγωγή μιας ναυτιλιακής εταιρείας στη χρηματιστηριακή αγορά.
Ακολούθησε ένα panel συζήτησης σχετικά με τις πιο σημαντικές πρακτικές χρηματοδότησης που εφαρμόζονται σήμερα για ναυτιλιακές εταιρείες, καθώς επίσης και για τα σχετικά νομικά θέματα που αφορούν στο νέο κανονιστικό πλαίσιο. Στο panel συμμετείχαν οι Michael Frisch, εμπορικός διευθυντής & μέλος Δ.Σ., Danish Ship Finance, Martin Hugger, διευθύνων σύμβουλος, Meerbaum Capital Solutions, Yves Kallina, SVP Global Loan Syndicate, HSH Nordbank, Τζίνα Παναγιώτου, Head of Shipping, Michael Kyprianou & Co. LLC., Kyle Shostak, Director & CEO, Navigator Principal Investors LLC, Markus Wenker, Head of Ship Finance, Hellenic Bank.
Η ενότητα έκλεισε με την ομιλία του Γιάννη Δημαράκη, Managing Partner της Scotwork Hellas, ο οποίος σημείωσε ότι σε ένα ευμετάβλητο περιβάλλον η ελληνική ναυτιλία είναι αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες προκλήσεις. Τόνισε ότι οι πολλές και διαφορετικές παράμετροι σε μία σειρά θεμάτων οδηγούν πολλές φορές σε σύγκρουση, είτε μεταξύ των εταιρειών, είτε και μέσα στις ίδιες τις εταιρείες, σημείωσε ωστόσο ότι αυτή η σύγκρουση δεν είναι απαραίτητα κάτι το αρνητικό, ίσα ίσα, όπως είπε, που πολλές φορές αποτελεί και το «λιπαντικό» για την αλλαγή και την πρόοδο.
Μετά από ένα διάλειμμα για γεύμα, ακολούθησε η ενότητα με θέμα «From Physical to Digital», την οποία ξεκίνησε η ομιλία της Ruthie Amaru, Chief Marketplace Officer Freightos – Amazon FBA Shipping Calculator, που ανέφερε ότι το 40% των ναυτιλιακών εταιρειών παγκοσμίως έχει ήδη καταρτίσει μία ψηφιακή στρατηγική, πράγμα που, όπως είπε, δείχνει πως την απασχολεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ακόμα και αν οι πολιτικές της δεν είναι οι πιο σωστές πάντα. Διαπίστωσε ότι πολλές φορές οι ναυτιλιακές εταιρείες φοβούνται τον ψηφιακό μετασχηματισμό, εξήγησε όμως ότι δεν κινδυνεύουν από αυτόν, αντίθετα, κινδυνεύουν εάν τον αγνοήσουν διότι σε αυτή την περίπτωση θα σταματήσουν σταδιακά να είναι ανταγωνιστικές. Σημείωσε ακόμα πως οι ευκαιρίες από τον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι πολλές και μεγάλες και το θέμα είναι εάν μπορούμε να τις διακρίνουμε και να τις πιάσουμε, ενώ επισήμανε πως μέσα από την τόλμη και το ρίσκο πολλές φορές έρχονται τα πιο ωραία πράγματα.
Το λόγο στη συνέχεια πήρε η Ειρήνη Λιαδή, ICT Key Account Manager του Oμίλου OTE. Η κα Λιαδή ανέφερε ότι ο Όμιλος ΟΤΕ αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας και των επιχειρήσεων υλοποιεί επενδυτικό πλάνο ύψους €2δισ. έως το 2022 για τη δημιουργία σύγχρονων τεχνολογικών υποδομών και παράλληλα σχεδιάζει ολοκληρωμένες επιχειρηματικές λύσεις ICT. Τόνισε ότι ο Όμιλος διαθέτει το μέγεθος και την τεχνογνωσία να προσαρμόσει τις υπηρεσίες consulting και monitoring στις σύγχρονες απαιτήσεις του ναυτιλιακού κλάδου, που αποτελεί σταθερό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας. Υπογράμμισε επίσης πως οι ναυτιλιακές εταιρείες βρίσκονται μπροστά σε σημαντικές αποφάσεις που πρέπει να λάβουν, φέρνοντας ως παράδειγμα τις κακόβουλες ψηφιακές επιθέσεις που μπορούν να κοστίσουν πολύ ακριβά, καθώς «οι μεμονωμένες λύσεις δεν είναι λύσεις, αλλά μία προσωρινή κατάσταση που και κοστίζει ακριβότερα, και είναι λιγότερο ασφαλής». Η εκπρόσωπος του Ομίλου ΟΤΕ κατέληξε λέγοντας πως οι ναυτιλιακές εταιρείες πρέπει να μετασχηματιστούν ψηφιακά ώστε να συνεχίσουν να είναι ανταγωνιστικές στη νέα ψηφιακή εποχή. Μέσα από την έντονη δραστηριοποίησή του στον κλάδο του ICT, ο Ομιλος ΟΤΕ αποτελεί σήμερα συνεργάτη επιλογής για όσες επιχειρήσεις αναζητούν καινοτόμες λύσεις στους τομείς της υγείας, του τουρισμού, της ασφάλειας πληροφοριών, της ενέργειας, των Data Centers, του Cloud και του Internet of Things (IoT).
Ακολούθησε η ομιλία του Χαράλαμπου Σαπέρα, Lead Engineer της INTRASOFT International, ο οποίος μίλησε για την τεχνολογία Blockchain. Όπως είπε, παρότι η πιο γνωστή εφαρμογή της εν λόγω τεχνολογίας είναι τα περίφημα «κρυπτονομίσματα», η συγκεκριμένη τεχνολογία μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα και, κυρίως, να ενισχύσει σημαντικά την εμπιστοσύνη τόσο μεταξύ πολιτών και Δημόσιου τομέα, όσο και μεταξύ εταιρειών και πελατών, καθώς δημιουργεί ένα ιδιαίτερα ασφαλές, αξιόπιστο και διάφανο πλαίσιο συναλλαγών που μπορεί να δώσει ιδιαίτερα σημαντική ώθηση στο σύνολο των ηλεκτρονικών συναλλαγών (και όχι μόνο αυτών που αφορούν στη διακίνηση χρήματος).
Ακολούθως έλαβε το λόγο ο Γιώργος Χριστόπουλος, Αντιναύαρχος Πολεμικού Ναυτικού (Μηχανικός), εν αποστρατεία και Marine Operations της LAROS – Prisma Electronics, ο οποίος μίλησε για την επανάσταση των data, σημειώνοντας ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες είτε βρίσκονται μπροστά της, είτε ήδη τη ζουν. Αφού τόνισε πως όσο πιο σύντομα οι εταιρείες αντιληφθούν το πόσο σημαντικός είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός τόσο μεγαλύτερο θα είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που θα έχουν, αναφέρθηκε στα πλεονεκτήματα της ψηφιακής πλατφόρμας της LAROS η οποία, όπως είπε, υιοθετεί μία ολιστική προσέγγιση και μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά τις ναυτιλιακές εταιρείες, ακόμα και στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων των πλοίων τους.
Το συνέδριο συνεχίστηκε με ένα panel που είχε ως θέμα «Advanced Technologies in Shipping: How novel technologies reshape a traditional market», στο οποίο συντονιστής ήταν ο Κωνσταντίνος Κωμοδρόμος, CEO του VesselBot και συμμετείχαν οι Greg Atkinson, Director & Chief Technology Officer, Eco Marine Power Co. Ltd., Fukuoka, Ιαπωνία, Managing Director, Ohori Capital Pty. Ltd., Γιάννης N. Κοτζιάς, Projects & Finance, Xclusiv Shipbrokers – Πρόεδρος Συνδέσμου Μεσιτών Ναυτιλιακών Συμβάσεων, Παντελής Εσμέρογλου, Chartering Director, Olympic Vision Maritime Co. Inc., Γεράσιμος Μιχαλίτσης, New Ventures Senior Manager, INTRASOFT International, Χρήστος Γιορδαμλής, CEO, Prisma Electronics S.A., και Carlos Sanchez Vinas, Vice-president of Business Development, LATAM at Intercash CEO, CosmoPay Card από το Μεξικό.
Η επόμενη ενότητα του συνεδρίου ήταν αφιερωμένη στους εφοπλιστές και είχε θέμα «Where there is a Will, there is a Way». Συντονιστής ήταν ο Yuri Bender, editor-in-chief, Professional Wealth Management στους Financial Times, και συμμετείχαν οι Γιώργος Δ. Γουρδομιχάλης, Managing Director, Phoenix Shipping & Trading S.A., Σταύρος Γυφτάκης, Chief Financial Officer, Seanergy Maritime Holdings Corp., Χάρης Κοσμάτος, Corporate Development Officer, Tsakos Energy Navigation Ltd., Γιάννης Πλατσιδάκης, πρ. Πρόεδρος INTERCARGO, Managing Director, Anangel Maritime Services Inc., και Γιώργος Α. Τσαβλίρης, Principal, Tsavliris Salvage Group.
Το τελευταίο panel του συνεδρίου είχε θέμα «The New Wave: The Next Generation in Shipping», απαρτιζόταν από την επόμενη γενιά της ναυτιλίας, και είχε συντονίστρια τη Δανάη Μπεζαντάκου, CEO της Navigator Shipping Consultants. Σε αυτό συμμετείχαν οι Γιώργος Σπ. Αλεξανδράτος, General Manager, Apollonia Lines SA & Vice President, Hellenic Chamber of Shipping, Αλέξανδρος Κ. Χατζηπατέρας, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης, Dorian LPG (USA) LLC και Isabelle Rickmers, Διευθύνουσα Σύμβουλος, Zeaborn Ship Management.
Οι συμμετέχοντες μίλησαν για τις εμπειρίες τους, για τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν χωρίς να έχουν τη σχετική εμπειρία, και για τις δυνατότητες δημιουργίας startups με αντικείμενο τη ναυτιλία και έδρα την Ελλάδα.
Ο επίλογος του συνεδρίου δόθηκε από τον Μανώλη Α. Βορδώνη, πρ. Πρόεδρο & Εκτελεστικό Διευθυντή της Thenamaris Ship Management Inc., ο οποίος επισήμανε το γεγονός πως άκουσε στο Συνέδριο νέους ανθρώπους να μιλάνε για κανονιστικά πλαίσια, για νέες τεχνολογίες κ.λπ., αλλά με μία «άλλη» γλώσσα, καθώς μίλησαν πολύ για τους ανθρώπους, για τον ανθρώπινο παράγοντα και για συναισθήματα. Ανέφερε επίσης ότι η ναυτιλία αναπτύσσεται βοηθούμενη (αλλά και βοηθώντας) από πλήθος άλλων κλάδων, και σημείωσε πως είναι στο DNA και στην ψυχή του ναυτιλιακού κλάδου να εξυπηρετεί τον κόσμο, και γι’ αυτό θα συνεχίσει να το κάνει με όρεξη και αγάπη. Με αυτό το συναίσθημα της αγάπης έκλεισε την ομιλία του, καλώντας όλους να συμβάλλει ο καθένας με τον τρόπο του στο «να κάνουμε ξανά τη χώρα μας όπως ήταν».
Το συνέδριο έκλεισε με κοκτέηλ που ο διοργανωτής παρέθεσε από κοινού με τον Όμιλο Tsakos.
