O ιός SARS-CoV-2 ανιχνεύθηκε πρώτη φορά το ∆εκέµβριο του 2019 στην περιοχή Γιουχάν της Κίνας και έκτοτε έως σήµερα έχει διασπαρεί σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσµο. Αποτελεί ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού, που µέχρι τότε δεν είχε αποµονωθεί στον άνθρωπο, και η λοίµωξη αναπνευστικού που προκαλεί ονοµάστηκε COVID-19.
Ποιος είναι ο τρόπος µετάδοσης;
Ο ιός µεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο κυρίως µέσω του αναπνευστικού µε σταγονίδια από το φτέρνισµα, το βήχα ή την οµιλία. Επίσης, µπορεί να µεταδοθεί µέσω επαφής µε επιφάνειες πρόσφατα µολυσµένες µε σταγονίδια, αν δεν τηρούνται τα µέτρα υγιεινής των χεριών.
Πότε µια περίπτωση της νόσου θεωρείται περισσότερο µεταδοτική;
Ένα περιστατικό θεωρείται περισσότερο µεταδοτικό όταν εµφανίζει συµπτώµατα, αλλά δυνητικά θα µπορούσε να µεταδίδει τη λοίµωξη και 1-4 ηµέρες πριν την εκδήλωση συµπτωµάτων. Η κύρια µετάδοση συµβαίνει κατά την συµπτωµατική φάση. Το περιστατικό θεωρείται ότι δεν είναι πλέον µεταδοτικό ένα 24ωρο µετά την αποδροµή των συµπτωµάτων.
Ποια είναι τα συµπτώµατα της COVID-19 λοίµωξης;
Τα κύρια συµπτώµατα της νόσου περιλαµβάνουν τα κατωτέρω: Πυρετός, ξηρός βήχας και καταβολή. Μερικοί εµφανίζουν πονόλαιµο, αρθραλγίες / µυαλγίες και ρινική συµφόρηση. Τα συµπτώµατα είναι συνήθως ήπια και περίπου το 80% των ασθενών αναρρώνουν χωρίς ανάγκη ειδικής θεραπείας.
Ποιοι ασθενείς κινδυνεύουν περισσότερο να εµφανίσουν σοβαρή νόσο;
Μερικοί ασθενείς εµφανίζουν δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή) και πιθανώς πνευµονία, που χρειάζεται νοσηλεία σε νοσοκοµείο. Τα άτοµα, που ανήκουν σε οµάδα υψηλού κινδύνου (π.χ. ηλικιωµένοι, καρδιοπαθείς, άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη, ηπατοπάθειες ή πνευµονοπάθειες), είναι πιθανότερο να εµφανίσουν σοβαρή νόσο.
Σύµφωνα µε τον ΠΟΥ δεν υπάρχουν περιορισµοί, προς το παρόν, σε σχέση µε ταξίδια ή συστάσεις για έλεγχο στις πύλες εισόδου.
Πώς ορίζεται η στενή επαφή (υψηλός κίνδυνος έκθεσης) µε κρούσµα COVID-19 στο πλοίο;
1. Επαφή µε το κρούσµα σε απόσταση πάνω από 2 µέτρα ή για διάρκεια περισσότερο από 15 λεπτά
2. Επαφή µε άτοµο στην ίδια καµπίνα µε το ύποπτο κρούσµα
3. Προσωπικό καθαριότητας
4. Άτοµα µε «πρόσωπο µε πρόσωπο» επαφή ή στο που βρίσκεται στο άµεσο περιβάλλον µε συµπτωµατικό άτοµο (συµµετοχή στις ίδιες δραστηριότητες, σε γεύµατα στο ίδιο τραπέζι)
5. Άτοµο στην ίδια οµάδα ταξιδιωτών
6. Επαγγελµατίας υγείας ή άλλο άτοµο που παρέχει φροντίδα στο ύποπτο κρούσµα
7. Σε περίπτωση που υπάρχουν πολλές εστίες κρουσµάτων εν πλω τότε όλοι οι επιβαίνοντες θεωρούνται στενές επαφές
Πώς ορίζεται η περιστασιακή επαφή (χαµηλός κίνδυνος έκθεσης) µε κρούσµα COVID-19 στο πλοίο;
Όλοι τα υπόλοιπα άτοµα που δεν πληρούν τα κριτήρια της στενής επαφής και ήρθαν σε επαφή µε τον ασθενή
Πώς µπορούµε να µειώσουµε τον κίνδυνο εισαγωγής ατόµων µε συµπτώµατα σε πλοίο;
1. Πριν το ταξίδι ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση των επιβατών και πληρωµάτων για την εξέλιξη της επιδηµίας από τον νέο κορωνοϊό COVID-19 και τα µέτρα πρόληψης
2. Πριν την επιβίβαση παροχή πληροφορίας σχετικά µε τα συµπτώµατα της λοίµωξης και τα µέτρα πρόληψης σε επιβάτες και πληρώµατα π.χ. µε ενηµερωτικά φυλλάδια, προβολή ενηµερωτικών σποτ, ηχητικών µηνυµάτων κλπ. Επιπροσθέτως, µπορεί να χορηγείται προς συµπλήρωση ειδικό ερωτηµατολόγιο για ανίχνευση τυχόν επιβατών µε συµπτώµατα λοίµωξης αναπνευστικού
3. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού συνεχής ενηµέρωση σε επιβάτες και µέλη πληρώµατος για τα συµπτώµατα της λοίµωξης, µέτρα πρόληψης και ενέργειες (αναφορά στον υγειονοµικό υπεύθυνο) σε περίπτωση που αναπτύξουν συµπτώµατα π.χ. µε ενηµερωτικά φυλλάδια, προβολή ενηµερωτικών σποτ, ηχητικών µηνυµάτων κλπ
Ποια είναι τα γενικά µέτρα πρόληψης µετάδοσης λοιµώξεων σε πλοίο;
1. Πρώτη γραµµή άµυνας κατά των λοιµώξεων είναι η προσεκτική υγιεινή των χεριών. Συνιστάται συχνό πλύσιµο των χεριών µε σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Aν τα χέρια δεν είναι εµφανώς λερωµένα, µπορεί να χρησιµοποιηθεί εναλλακτικά αλκοολούχο διάλυµα (πχ οινόπνευµα 70οC). Η χρήση γαντιών δεν υποκαθιστά το πλύσιµο των χεριών.
Τα χέρια πρέπει να πλένονται:
Μετά κάθε άµεση επαφή µε ασθενή ή σωµατικά υγρά ασθενή (πχ σάλια)
Μετά από επαφή µε αντικείµενα που έχουν έρθει σε επαφή µε αναπνευστικές ή εκκρίσεις ασθενή (π.χ.χαρτοµάντηλα)
2. Σχολαστική τήρηση των µέτρων υγιεινής όπως:
κάλυψη του στόµατος και της µύτης µε χαρτοµάντηλο κατά το βήχα ή φτέρνισµα
αποφυγή επαφής των χεριών µε στόµα, µύτη ή µάτια για πρόληψη διασποράς µικροβίων
3. Αποφυγή επαφής µε ασθενείς που έχουν συµπτώµατα του αναπνευστικού.
4. Η σταθερή χρήση απλής χειρουργικής µάσκας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού δεν συνιστάται, όταν δεν
υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιος επιβάτης ή µέλος του πληρώµατος νοσεί.
∆ιαχείριση ύποπτου κρούσµατος από το νέο κοροναϊό (2019-nCoV)
Εάν ένας επιβάτης ή µέλος του πληρώµατος πληροί τα κριτήρια του ορισµού κρούσµατος για λοίµωξη από το νέο κοροναϊό (2019-nCoV), βλ. https://eody.gov.gr/wp-content/uploads/2020/02/2019-ncov-orismoskroysmatos-1.pdf), εφαρµόζονται τα παρακάτω:
Καταγραφή του ύποπτου κρούσµατος σύµφωνα µε τη Ναυτιλιακή ∆ήλωση Υγείας (Παράρτηµα 8, ∆ιεθνής Υγειονοµικός Κανονισµός) και υποβολή της στις υγειονοµικές αρχές των πυλών εισόδου.
1. Χορήγηση µάσκας στον ασθενή για αποφυγή περαιτέρω διασποράς σταγονιδίων. Σε κάθε περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να καλύπτει το βήχα του (π.χ. µε χαρτοµάντηλο).
2. Αποµόνωση του ασθενούς σε καµπίνα ή άλλο ιδιαίτερο χώρο µε ατοµική τουαλέτα και σίτιση στην καµπίνα. Η πόρτα της καµπίνας πρέπει να παραµένει κλειστή
3. Συνιστάται η αποφυγή επισκεπτηρίου στην καµπίνα. Αποφεύγεται η είσοδος άλλων ατόµων, αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος, π.χ. παροχή φροντίδας, καθαριότητα καµπίνας. Συνιστάται να οριστεί συγκεκριµένο µέλος του πληρώµατος για τη φροντίδα του ύποπτου κρούσµατος, αν είναι δυνατό, και να περιοριστεί στο ελάχιστο ο αριθµός των µελών πληρώµατος που έρχονται σε στενή επαφή µε τον ασθενή.
4. Τα άτοµα, που θα έρθουν σε επαφή µε τον ασθενή (θα µπουν στην καµπίνα του), πρέπει να φορούν ΜΑΠ (Μέτρα Ατοµικής Προστασίας) γάντια, απλή χειρουργική µάσκα και αδιάβροχη ρόµπα
5. Οι επαγγελµατίες υγείας, που φροντίζουν τον ασθενή, και το προσωπικό καθαριότητας συνιστάται να χρησιµοποιούν µάσκες υψηλής προστασίας (FFP2 ή FFP3), γυαλιά ή προσωπίδα, αδιάβροχη ρόµπα µε µακριά µανίκια, γάντια και γαλότσες. Επιπλέον πρέπει να φροντίζουν, ώστε να τηρείται απόσταση τουλάχιστον 1 µέτρου µεταξύ ύποπτων κρουσµάτων, που συνεξετάζονται µε άλλους ασθενείς. Ο ΠΟΥ και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηµάτων (ECDC) έχουν καταρτίσει αναλυτικές κατευθυντήριες οδηγίες, που αναρτώνται στους παρακάτω συνδέσµους: https://www.who.int/publicationsdetail/clinical-management-of-severe-acute-respiratory-infection-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected και https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/infection-prevention-and-control-carepatients-2019-ncov-healthcare-settings.
6. Ο χρησιµοποιηµένος προστατευτικός εξοπλισµός (απλή χειρουργική µάσκα, γάντια, αδιάβροχη ρόµπα µιας χρήσης) πρέπει να απορρίπτεται σε κάδο έξω από την πόρτα της καµπίνας και σε καµία περίπτωση να µην ξαναχρησιµοποιείται.
7. Μετά την απόρριψη του προστατευτικού εξοπλισµού πρέπει τα χέρια να πλένονται καλά µε νερό και σαπούνι. Τονίζεται ότι η χρήση γαντιών δεν υποκαθιστά το πλύσιµο των χεριών, το οποίο και αποτελεί σηµαντικότατο µέσο πρόληψης.
Γενικά µέτρα για όλο το πλήρωµα και τους επιβάτες
1. Ο υγειονοµικός υπεύθυνος του πλοίου οφείλει να ενηµερώσει τους επιβαίνοντες στο πλοίο για την εµφάνιση ύποπτου κρούσµατος. Όλοι οι επιβαίνοντες στο πλοίο πρέπει να ενηµερωθούν ότι οφείλουν α) να αναφέρουν στον υγειονοµικό υπεύθυνο, αν έχουν έρθει σε στενή επαφή µε το ύποπτο κρούσµα και β) σε περίπτωση που ασθενήσουν, να ενηµερώσουν αµέσως τον υγειονοµικό υπεύθυνο.
2. Ο υγειονοµικός υπεύθυνος οφείλει να αναζητήσει όλα τα άτοµα, (στενές και περιστασιακές επαφές) και να καταγράψει σε δελτίο εντοπισµού επιβάτη (Passenger Locator Form: https://www.healthygateways.eu/LinkClick.aspx?fileticket=U133sZdEEH0%3d&tabid=98&portalid=0) τα ονόµατα, τον αριθµό καµπίνας τους και το είδος της επαφής (διαµονή στην ίδια καµπίνα µε τον ασθενή, παροχή νοσηλευτικής φροντίδας στον ασθενή κλπ). Οι στενές επαφές θα λάβουν οδηγία για παρακολούθηση της υγείας τους τις επόµενες 14 ηµέρες (ενεργός επιτήρηση) στην καµπίνα ή στη ξηρά. Αν επιβεβαιωθεί εργαστηριακά το κρούσµα, οι στενές επαφές συνιστάται να παραµείνουν σε αποµόνωση στην ξηρά, ή να επαναπατριστούν σύµφωνα µε τις οδηγίες του ΠΟΥ (https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/travel-advice). Σε περίπτωση που υπάρχουν πολλαπλά κρούσµατα στο πλοίο, δηλαδή συνεχιζόµενη µετάδοση µέσα στο πλοίο, τότε όλοι οι επιβάτες θεωρούνται στενές επαφές και αποβιβάζονται. Τα µέτρα αποµόνωσης µπορεί να περιλαµβάνουν ενεργό παρακολούθηση από τις αρχές δηµόσιας υγείας του λιµένα, αποφυγή ταξιδιού, περιορισµό σε συγκεκριµένο χώρο (αποµόνωση) και ιατρική αξιολόγηση, κατά την κρίση των αρµόδιων υγειονοµικών αρχών. Για τη διευκόλυνση του έργου των αρχών δηµόσιας υγείας είναι απαραίτητο όλοι οι επιβάτες και µέλη πληρώµατος να είναι προσβάσιµοι δια τηλεφώνου.
3. Όλες οι περιστασιακές επαφές του ύποπτου κρούσµατος πρέπει να συµπληρώσουν το δελτίο εντοπισµού επιβάτη (passenger locator form, PLF) και να λάβουν οδηγίες για τα συµπτώµατα και τρόπο µετάδοσης της νόσου, ώστε να παρακολουθούν την υγεία τους για 14 µέρες από την έκθεση τους. Σε περίπτωση που εµφανίσουν συµπτώµατα, οφείλουν να παραµείνουν αποµονωµένοι σε ιδιαίτερο χώρο και επικοινωνήσουν µε τις υπηρεσίες υγείας.
4. Ο υγειονοµικός υπεύθυνος πρέπει να συστήσει τη γενική τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής. Ιδιαιτέρως σηµαντικό είναι το πλύσιµο των χεριών µε νερό και σαπούνι σε τακτά διαστήµατα και οπωσδήποτε πριν την επαφή µε το στόµα, τη µύτη ή τα µάτια, καθώς και πριν την κατανάλωση φαγητού και ποτού ή το κάπνισµα.
Καθαριότητα και απολύµανση καµπίνας αποµόνωσης ασθενή
1. Απαιτείται καθηµερινός καθαρισµός και απολύµανση των επιφανειών, που αγγίζει συχνά ο ασθενής, όπως κοµοδίνο, πόµολα, επιφάνειες της τουαλέτας κλπ, καθώς και έκτακτος καθαρισµός, όταν οι επιφάνειες λερωθούν από βιολογικά υγρά.
2. Το προσωπικό καθαριότητας πρέπει να εισέρχεται στην καµπίνα µε µέτρα ατοµικής προστασίας (βλ.παραπάνω). Για όσο χρόνο εργάζεται µέσα στην καµπίνα, το προσωπικό καθαριότητας δεν πρέπει να αγγίζει µε τα χέρια του το στόµα, τη µύτη ή τα µάτια του, να καπνίζει ή να τρώει.
3. Ο καθαρισµός των επιφανειών πρέπει να γίνεται δύο φορές (διπλό πέρασµα) µε απολυµαντικό µε αντιϊκή δράση. Αποτελεσµατικά απολυµαντικά είναι το διάλυµα υποχλωριώδους νατρίου σε διάλυση 1:10 ή η αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευµα) 70%.
4. Οι υφασµάτινες επιφάνειες (πχ ταπετσαρίες επίπλων) πρέπει να καθαρίζονται µε συσκευή ατµού (θερµοκρασία> 70°).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι επαγγελµατίες υγείας που θα έλθουν σε επαφή µε το ύποπτο κρούσµα πρέπει να λαµβάνουν τα µέτρα προφύλαξης για τα νοσήµατα που µεταδίδονται µε σταγονίδια
Τονίζεται ότι, καθώς η επιδηµία εξελίσσεται, οι οδηγίες ενδέχεται να τροποποιηθούν.
Για οποιαδήποτε διευκρίνιση, απευθυνθείτε στον ΕΟ∆Υ στα τηλέφωνα 2105212000, 210 5212054, ειδικό τετραψήφιο αριθµό 1135 (όλο το 24ωρο)
