Παρά τα τεράστια πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα μας, υπό τις παρούσες συνθήκες πολύ δύσκολα μπορεί να καταστεί ναυτιλιακό κέντρο παγκόσμιας εμβέλειας. Όπως λένε παράγοντες της αγοράς, με αφορμή τις προοπτικές που ανοίγονται με την επικείμενη έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (BREXIT), η Ελλάδα αυτή στιγμή δεν έχει τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις για να διατηρήσει τις υπάρχουσες ναυτιλιακές εταιρείες, πόσο μάλλον να μετατραπεί στο «νέο City» και τονίζουν πως χρειάζεται να γίνουν άλματα προόδου στη λειτουργία του κράτους και της οικονομίας για να μπορέσει να εκμεταλλευθεί τις ομολογουμένως μεγάλες δυνατότητές της, οι οποίες πηγάζουν κυρίως από τη γεωγραφική της θέση αλλά και από την τεχνογνωσία της στην τεχνική διαχείριση των πλοίων.
«Μπορεί να πάνε στον Χονγκ Κόνγκ, τη Σανγκάη, τη Μάλτα, την Κύπρο ή τις ΗΠΑ. Στον Πειραιά γιατί;» αναρωτιούνται παράγοντες της ναυτιλίας. Παρότι η επικείμενη έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την Ε.Ε. αποτελεί θεωρητικά μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να προσελκύσει η χώρα μας τις ανά τον κόσμο ναυτιλιακές εταιρείες και να θέσει τις βάσεις για τη μετατροπή της σε ναυτιλιακό κέντρο παγκόσμιας εμβέλειας, στην πράξη το εγχείρημα είναι αρκετά δύσκολο εάν όχι ακατόρθωτο υπό τις σημερινές συνθήκες… Αυτή τη στιγμή υπάρχουν μια σειρά από εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν, προκειμένου να τεθούν οι βάσεις για να πάρει σάρκα και οστά ένα τόσο φιλόδοξο project.
«Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στην Ελλάδα, μάλλον απωθητική είναι παρά ελκυστική», σημειώνει ο Γιώργος Γράτσος, πρώην πρόεδρο του Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου Ελλάδας και επικεφαλής της Standard Bulk Transport Corp.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η χώρα μας δεν συγκεντρώνει ούτε τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις, όπως ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα, έναν ικανό αριθμό ασφαλιστικών εταιρειών, ένα ευέλικτο δημόσιο τομέα αλλά και ένα αποτελεσματικό και γρήγορο σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης (σ.σ. η Ελλάδα κατέχει την πρωτιά στις καθυστερήσεις απονομής της Δικαιοσύνης μεταξύ των 26 κρατών-μελών της Ε.Ε.). Αυτή τη στιγμή, όπως λέει, για να βρουν χρηματοδότηση οι Έλληνες εφοπλιστές αναγκάζονται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό αφού πολλές τράπεζες είτε έκλεισαν είτε έφυγαν στη διάρκεια της κρίσης.
Επιπλέον η χώρα μας, απέχει σημαντικά από την περιοχή δράσης των κυριότερων ναυλωτών, όπου και κλείνονται οι περισσότερες συμφωνίες, ενώ μεγάλο «αγκάθι» είναι και η αβεβαιότητα γύρω από την τύχη του ελληνικού προγράμματος διάσωσης και την παραμονή της Ελλάδας στον «σκληρό πυρήνα» της Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη. H καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και οι ατέρμονες διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς σταματούν εν τη γέννεση τους, τις οποιεσδήποτε σκέψεις για μεταφορά των δραστηριοτήτων στην ελληνική επικράτεια. «Θεωρητικά ο Πειραιάς θα μπορούσε να προσελκύσει τις ναυτιλιακές και παραναυτιλιακές εταιρείες από το Λονδίνο αλλά με την αβεβαιότητα που επικρατεί στη χώρα μας δυστυχώς δύσκολα ο Βρετανός θα αφήσει το ρευστό τοπίο της χώρας του για να έρθει στο ρευστό τοπίο της Ελλάδας», υπογραμμίζει ο κ. Χάρης Βαφειάς της Stealth Maritime.
Την ίδια ώρα, η έλλειψη σταθερού πλαισίου, το οποίο δεν θα αλλάζει κάθε φορά που υπάρχει κυβερνητική αλλαγή αποτρέπει ένα μεγάλος μέρος υποψήφιων επενδυτών από την είσοδο στη χώρα. Οι όροι του παιχνιδιού, όπως χαρακτηριστικά λένε εφοπλιστικοί κύκλοι πρέπει να παραμένουν οι ίδιοι, ώστε να μπορεί να γίνει προγραμματισμός. «Δυστυχώς», όπως επισημαίνει ο κ. Βαφειάς, «στην Ελλάδα δεν έχουμε σταθερότητα, οι νόμοι και οι κανόνες αλλάζουν συνεχώς οπότε είναι πολύ δύσκολο για οποιοδήποτε επιχειρηματία ξηράς ή θάλασσας να προγραμματίσει τις κινήσεις του και τις επενδύσεις του…».
Παρά τις προσπάθειες που γίνονται για τη βελτίωσή του, η κοινότητα των Ελλήνων εφοπλιστών δεν κρύβει την απογοήτευσή της για τον τρόπο που αντιμετωπίζει η πολιτεία την ποντοπόρο ναυτιλία, χαρακτηρίζοντάς τον εχθρικό και σίγουρα χειρότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. «Βάση του συναλλάγματος που φέρνουν οι ναυτιλιακές και βάση των θέσεων εργασίας που δημιουργούν θα έπρεπε να τυγχάνουν καλύτερης αντιμετώπισης από την Πολιτεία», σημειώνει δεικτικά ο κ. Βαφειάς, ενώ εκφράζει φόβους πως ενδεχόμενη αλλαγή του φορολογικού πλαισίου θα οδηγήσει σε μαζική φυγή και των ναυτιλιακών που παραμένουν ακόμη εδώ.
Οι περισσότερες, σύμφωνα με τον κ. Βαφειά έχουν ήδη ανοίξει παραρτήματα στο Μονακό, στην Ελβετία, στην Αγγλία και στη Σιγκαπούρη γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, εάν αλλάξει κάτι δραστικά τότε θα έχουμε μια αρκετά σημαντική φυγή που θα σημάνει και μείωση συναλλάγματος για την Ελλάδα αλλά και περισσότερους ανέργους.
Μένουμε από πατριωτισμό…
Σύμφωνα με τον κ. Γράτσο όσοι από τους Έλληνες εφοπλιστές εξακολουθούν να διατηρούν παρουσία στην Ελλάδα είναι γιατί αγαπούν τον τόπο τους. Ωστόσο, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να φύγουν και αυτοί, εάν παρουσιαστεί μια δελεαστική πρόταση από ξένη χώρα, την οποία δεν θα μπορέσουν να απορρίψουν. Τον κίνδυνο αυτό έχει επισημάνει από καιρό και ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Θ. Βενιάμης. Ενδεχόμενη αλλαγή του πλαισίου που διέπει την ελληνική ναυτιλία θα έχει αρνητικές συνέπειες στη χώρα, έχει προειδοποιήσει στις κατά καιρούς δημόσιες τοποθετήσεις τους (σ.σ. Το επόμενο διάστημα αναμένεται και η απόφαση της Κομισιόν για το φορολογικό καθεστώς των Ελλήνων εφοπλιστών). Το σκηνικό θα μπορούσε να αλλάξει άρδην σύμφωνα με τον κ. Γράτσο εάν η Ελλάδα και κυρίως οι κρατούντες την εξουσία άλλαζαν τον τρόπο σκέψης, και άρχισαν να οργανώνουν το κράτος και τους νόμους πάνω σε διαφορετική βάση, πιο εμπορική, όπως ακριβώς κάνουν οι Αγγλοι με επιτυχία όλα αυτά τα χρόνια.
«Κυρίαρχοι των θαλασσών» οι Ελληνες… καραβοκύρηδες
Οι απόλυτοι κυρίαρχοι της παγκόσμιας ναυτιλίας παραμένουν οι Έλληνες εφοπλιστές. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Petrofin Research, κόντρα στην κάμψη της αγοράς κατάφεραν να αυξήσουν το μερίδιο τους στον παγκόσμιο στόλο στο 16,36% από 16,05% τον προηγούμενο χρόνο, τη στιγμή που το αντίστοιχο μερίδιο των ανταγωνιστών τους τους από την Ιαπωνία, την Κίνα και τη Γερμανία συνέχισε να υποχωρεί. Συνολικά, ο στόλος που ελέγχουν αποτελείται από 5.230 πλοία συνολικής χωρητικότητας 361,9 εκατ. DWT και μέσο όρο ηλικίας τα 12,18 έτη. Ο ελληνόκτητος στόλος πάντως είναι καταχωρημένος σε συνολικά 41 σημαίες, με τα πλοία που έχουν την ελληνική να έχουν μειωθεί φέτος κατά 62. Κερδισμένοι είναι τα νησιά Marshal που απέκτησαν 74 πλοία, η Λιβερία με 31 προσθήκες, η Κύπρος με 12 και η Μάλτα με 4 νέα πλοία. Όσον αφορά στους εφοπλιστές, με βάση την λίστα των Lloyd’s στην πρώτη θέση μεταξύ των Ελλήνων εφοπλιστών βρίσκεται ο Γιάννης Αγγελικούσης, ο οποίος εξακολουθεί να κινεί τα νήματα της Angelicoussis Shipping Group. Ακολουθεί ο Γιώργος Προκοπίου της Dynagas, η Αγγελική Φράγκου της Navios, ο Γιώργος Οικονόμου της Dry Ships, ο Πέτρος Λιβανός της Gaslog/Ceres Shipping, ο Πέτρος Παππάς της Star Bulk, ο Νίκος Τσάκος της TEN και πρόεδρος της Intetanko, ο Κωστής Κωνσταντακόπουλος της Costamare, ο επικεφαλης της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), Θεόδωρος Βενιάμης, ο Πέτρος Γεωργιόπουλος της Gener8 Maritime. Την ελληνική παρουσία στη λίστα των Lloyd’s συμπληρώνουν ο Βαγ. Μαρινάκης της Capital Maritime & Trading, ο Γιάννης Πλατσιδάκης της Intercargo , o Σίμος Παλιός της Diana Shipping , ο Πόλυς Χατζηιωάννου της Bulkers και τέλος η οικογένεια Λασκαρίδη.
H αντίδραση του Λονδίνου στο Brexit
«Δεν θα παραδώσει εύκολα τα όπλα, στους ανταγωνιστές…»
Στάση αναμονής έως ότου ξεκαθαρίσει το τελικό σχέδιο για την αποχώρηση της Μ. Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση κρατούν οι Έλληνες εφοπλιστές, προκειμένου να καθορίσουν τα επόμενα βήματά τους. Πολλοί συστήνουν υπομονή σε όσους σήμερα τρίβουν τα χέρια τους, ποντάροντας σε σημαντικά οφέλη από την μαζική φυγή ξένων επιχειρήσεων από το φημισμένο City του Λονδίνου, λέγοντας πως το BREXIT μπορεί να τους γυρίσει «μπούμερανγκ». Και αυτό γιατί θεωρούν πως οι Άγγλοι δεν θα παραδώσουν εύκολα τα όπλα, αντίθετα θα αγωνιστούν σκληρά για να διατηρήσουν τις ξένες εταιρείες στο έδαφός τους και μαζί τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό στερέωμα. «Το Brexit είναι μια πολύ μεγάλη και μπερδεμένη ιστορία που ακόμη ελάχιστοι έχουν κατανοήσει. Ήδη, οι περισσότεροι Βρετανοί έχουν μετανιώσει για την απόφασή τους αυτή. Δεν έχει τελειώσει η διαπραγμάτευση μεταξύ Βρετανών και Ε.Ε., οπότε δεν ξέρουμε ακόμη την εικόνα της Βρετανίας μετά το Brexit και ειδικά σε επιχειρηματικό και φορολογικό επίπεδο», παρατηρεί ο κ. Βαφειάς. Ο Γιώργος Ξηραδάκης της XRTC δεν αποκλείει την πιθανότητα οι Βρετανοί να κάνουν ακόμη πιο ελκυστικό το νομικό και φορολογικό του καθεστώς, καθώς δεν θα δεσμεύονται πλέον από τις νόρμες της Ε.Ε., προκειμένου όχι μόνο να διατηρήσουν τις υφιστάμενες εταιρείες αλλά και να προσελκύσουν νέες, μεταξύ των οποίων και ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακές.
Ξένοι, επανδρώνουν τα κατώτερα πληρώματα
«50.000 θέσεις εργασίας, εάν αλλάξει η σύμβαση»
Ετοιμοι να προσφέρουν έως και 50.000 θέσεις εργασίας σε νέους άνεργους της χώρας, με μισθό από 1.200 έως 1.700 ευρώ είναι οι Έλληνες εφοπλιστές, υπό την προϋπόθεση ότι θα υιοθετηθεί η διεθνής σύμβαση εργασίας για όσους απασχολούνται σήμερα στα πλοία. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), Θ. Βενιάμης, οι Έλληνες πλοιοκτήτες είναι διατεθειμένοι να αντικαταστήσουν τους ξένους ναύτες που επανδρώνουν σήμερα τα κατώτερα πληρώματα στα πλοία με Έλληνες, ωστόσο δεν προχωρούν λόγω των συνδικαλιστικών αιτημάτων που υπάρχουν για τις αμοιβές. Όπως ανέφερε πρόσφατα ο κ. Βενιάμης, σήμερα δεν υπάρχει Έλληνας πάνω στα ελληνικά πλοία, είτε ναύτης, είτε ναυτόπαις, είτε καμαρωτάκι, είτε παραμάγειρας, είτε λαδάς, είτε καθαριστής, είτε ηλεκτρονικός μηχανικός, γιατί όπως είπε κάποιοι συνδικαλιστές θέλουν και μπλοκάρουν στο όνομα συνδικαλιστικών αιτημάτων το δικαίωμα των νέων να βοηθήσουν τον ευατό τους και την οικογένειά τους. Το βασικό εμπόδιο, σύμφωνα με τον ισχυρό άνδρα της ΕΕΕ είναι η ΠΝΟ, η οποία «αρνείται να υπογράψει νέα σύμβαση που να δίνει το δικαίωμα υπογραφής ατομικών συμβάσεων με βάση όμως ως μίνιμουμ μισθό τη σύμβαση του ITF, και έτσι δεν μπορούν να προσληφθούν Έλληνες ναυτικοί ως κατώτερα πληρώματα».
Του Γιώργου Μανέττα
[email protected]
imerisia.gr
