Το ζήτημα της πράσινης ενέργειας είναι ένα θέμα που πραγματικά απασχολεί πολύ και για μακρύ χρονικό διάστημα την Ναυτιλία διεθνώς και φυσικά απασχολεί και την ελληνόκτητη ναυτιλία αλλά και την χώρα μας γενικότερα και όχι μόνο, με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις που έχουν δημιουργηθεί σε όλη την υφήλιο αλλά και στην περιοχή μας.
Ο ΙΜΟ και οι υπόλοιποι διεθνείς Οργανισμοί έχουν συμφωνήσει σταδιακές μειώσεις άνθρακα οι οποίες ήδη εφαρμόζονται, με διάφορους τρόπους έστω και με τα υπάρχοντα καύσιμα που υπάρχουν σήμερα με τις ανάλογες βελτιώσεις, προγραμματίζοντας ένα μεγάλο ποσοστό να βελτιωθεί έως το 2030 με σκοπό το 2050 να έχουμε αποτέλεσμα zero carbon.
Οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί έχουν στόχο να μειωθούν οι εκπομπές αερίων σταδιακά, ως απαιτείται, εφαρμόζοντας τον Δείκτη Έντασης Άνθρακα (CII) και τον Δείκτη Ενεργειακής Αποδοτικότητας (EEXI). Αυτοί είναι βασικά οι δύο δείκτες που αρχίζουν να σηματοδοτούν τα πλοία ως προς τη ρύπανση αλλά και την ενεργειακή απόδοση και χαρακτηρίζουν την κατηγορία κάθε πλοίου.
Ο ακριβής ετήσιος δείκτης έντασης άνθρακα καθορίζεται και αξιολογείται με την κλίμακα A, B, C, D και Ε. Οι δείκτες D και Ε χαρακτηρίζουν τα πλοία με αυξημένη ρύπανση (χαμηλοί δείκτες) και θα πρέπει να γίνουν μελέτες και βελτιώσεις για να επιτευχθεί το απαιτούμενο βελτιωμένο επίπεδο στο επιτρεπόμενο C και άνω μέχρι τον δείκτη Α που αναλογεί σε πλοίο με πλήρη απανθρακοποίηση.
Είναι σημαντικό ότι χρειαζόμαστε ένα σαφές νομοθετικό πλαίσιο σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς και στόχους που εφαρμόζονται για να ενθαρρύνουμε τις επενδύσεις και την καινοτομία που θα απαιτηθούν ώστε ο κλάδος να συμμετέχει στην επίτευξη των στόχων που έχουν ορισθεί.
Έτσι λοιπόν πρέπει να συζητηθούν και να μελετηθούν προσεκτικά όλες οι πιθανές εναλλακτικές περιπτώσεις καυσίμων και τεχνολογίες που θα οδηγήσουν στους εν λόγω στόχους.
Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα και την εφαρμογή των στόχων είναι γεγονός ότι θα πρέπει να συνοψίσουμε και να προγραμματίσουμε ορισμένες μελέτες και εγκαταστάσεις που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση της Ναυτιλίας μας αλλά και των άλλων χερσαίων ενεργειακών απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένων αποθήκευση, μεταφορά, ασφάλεια, έλεγχο ποιότητας, αλλά και ανταγωνιστική χρήση ενεργειακών προϊόντων.
Είναι γεγονός ότι υπάρχουν διάφορα εναλλακτικά στοιχεία για την εκμετάλλευση αλλά και τη χρήση τους αντίστοιχα. Βέβαια οι μελέτες και οι δοκιμές συνεχίζονται εντατικά για τη σωστή αξιολόγηση εκάστου εναλλακτικού καυσίμου.
Τα εν λόγω καύσιμα διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
- Carbon fuels συμπεριλαμβάνουν τα LNG, LPG και το Methanol / Ethanol,
- Carbon neutral συμπεριλαμβάνουν τα biofuels / biomethane και synthetic Methane / SNG
- Zero carbon συμπεριλαμβανομένων των hydrogen και της αμμωνίας.
Όπως αντιλαμβανόμεθα ακόμη και σήμερα όλα τα εναλλακτικά καύσιμα που προαναφέραμε έχουν τις ιδιαιτερότητές τους σε παραγωγή, αποθήκευση, χρήση, ασφάλεια, κόστος καθώς και απόδοσης και τεχνικών χαρακτηριστικών στις υπάρχουσες μηχανές και βελτιώσεις.
Tα LNG / LPG είναι τα καύσιμα που έχουν χρησιμοποιηθεί εκτενώς και συνεχίζουν να εφαρμόζονται εκτεταμένα σε νέες κατασκευές πλοίων αλλά και χερσαίων εγκαταστάσεων. Είναι βέβαια καύσιμα που έχουν περιορισμένη περιεκτικότητα σε άνθρακα με αποτέλεσμα να είναι άγνωστο τι αναμένεται με την εφαρμογή zero carbon μετά το 2050.
Προς το παρόν το υδρογόνο και η αμμωνία φαίνονται να πληρούν τις προϋποθέσεις για zero carbon και έχουν μελετηθεί και κατασκευαστεί ενεργειακές μονάδες αλλά με πολλά ερωτηματικά στις δυσκολίες και ιδιαιτερότητες που προαναφέραμε.
Επίσης τα βιοκαύσιμα, βιομεθανόλη και συνθετική μεθανόλη, είναι καύσιμα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε υπάρχοντα πλοία και μηχανές αλλά με μεγιστοποιημένες μετατροπές από τους κατασκευαστές.
Όλες οι ανωτέρω εναλλακτικές λύσεις θα συνεχίσουν να μελετούνται και να δοκιμάζονται για μεγάλο ακόμη χρονικό διάστημα και σε διάφορες ιπποδυνάμεις. Οι πλέον ιδανικές πηγές ενέργειας και απόλυτα ασφαλείς προς την πράσινη εφαρμογή και πλήρη στήριξη στο περιβάλλον και κλιματική ωφέλεια είναι η αιολική ενέργεια, solar power, καθώς και οι μπαταρίες, αλλά για σχετικά περιορισμένες ιπποδυνάμεις φυσικά και πάντα χρειάζονται εφεδρικές παροχές ενέργειας.
Νέες υβριδικές κατασκευές πλοίων έχουν ήδη λάβει χώρα με χρήση εναλλακτικών καυσίμων, συνήθως dual fuels αλλά και συνδιαστικά με αιολικές ή solar ή και μπαταρίες για περιορισμένη ισχύ.
Τα προαναφερθέντα είναι θέματα που μελετούνται και δοκιμάζονται διεθνώς με κοινό στόχο την σωτηρία του περιβάλλοντος στον πλανήτη μας. Όλη η υφήλιος αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα εφαρμογής των εν λόγω κανονισμών και όχι μόνο, με τη Ναυτιλία να προσπαθεί να δώσει το παράδειγμα για την σωτηρία του πλανήτη, αν και η ναυτιλία είναι η λιγότερο ρυπογόνος βιομηχανία ως προς το περιβάλλον.
Αυτά είναι τα γεγονότα όπως εξελίσσονται και αναμένουμε τις περαιτέρω εξελίξεις. Οι μεγαλύτερες βέβαια επενδύσεις γίνονται από ιδιωτικές επιχειρηματικές και επενδυτικές εταιρείες, αλλά υπάρχουν και θέματα που πρέπει να υλοποιηθούν από το Δημόσιο ή από Οργανισμούς κρατών κυρίως με παραγωγή ενεργειακών πόρων αλλά και κρατών με παράκτιο μέτωπο και λιμάνια, και με ναυτιλιακή βιομηχανία, όπως είναι η χώρα μας.
Κατωτέρω παρατίθενται προτάσεις που θα πρέπει η Ελλάδα να μελετήσει και να υλοποιήσει για να συμμετέχουμε ενεργά στην συγκεκριμένη βελτιοποίηση συνθηκών, αλλά και να εκμεταλλευτούμε καταστάσεις που θα αποφέρουν οικονομικά οφέλη.
- Μελέτες και οικονομοτεχνικές εφαρμογές για παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων που μελλοντικά θα έχουν λαμπρό μέλλον στη Ναυτιλία μας και στη Βιομηχανία,
- Εξέλιξη ιδιαιτέρως της αιολικής αλλά και της ηλιακής ενέργειας στη χώρα μας γενικότερα, και μέγιστη εκμετάλλευση των εν λόγω παροχών που προσφέρονται από τη χώρα μας για χρήση τους στη Ναυτιλία και στην Βιομηχανία,
- Κατασκευή εγκαταστάσεων αποθήκευσης και διαχείρισης αυτών των εναλλακτικών καυσίμων με το LNG/LPG κλπ με προτεραιότητα την άμεση χρήση τους. Αυτές οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να διαμερισθούν ανά την επικράτεια και σε σημεία που εξυπηρετούν τις ανάγκες, δηλαδή πλησίον λιμανιών, βιομηχανιών, μεγάλων τουριστικών οργανισμών, κλπ. Πιθανές προτεινόμενες περιοχές για να γίνουν οι εγκαταστάσεις είναι: η Αττική, η Αλεξανδρούπολη, η Ηγουμενίτσα, η Κρήτη, η Ρόδος, ο Βόλος, κλπ.
- Παράκτιες παροχές ρεύματος σε κεντρικούς και τουριστικούς λιμένες. Το ονομαζόμενο cold ironing ή σύστημα παράκτιας ενεργειακής υποστήριξης (SSE) για παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία που προσεγγίζουν εμπορικά ή τουριστικά λιμάνια.
Είναι γεγονός ότι η Ευρώπη έχει ανακοινώσει ότι όλα τα κύρια ευρωπαϊκά λιμάνια πρέπει να έχουν εγκαταστήσει αυτές τις παροχές έως το 2030 και να είναι υποχρεωτική η σύνδεση παροχής στα πλοία που προσεγγίζουν. Υπολογίζεται επίσης ότι το 66% του παγκόσμιου στόλου θα είναι εξοπλισμένο για σύνδεση με SSE έως το 2027.
Κατωτέρω παρουσιάζεται μια πρόταση για cold ironing στην περιοχή του λιμένος Πειραιά και στην ευρύτερη περιοχή επισκευών, κλπ.
Η σωστή εφαρμογή αυτών των παροχών ενέργειας θα πρέπει να υλοποιείται με πλήρη άντληση ενέργειας από πράσινες πηγές για να είναι πλήρως αποδοτικό το μέτρο της μείωσης των ρύπων στην περιοχή. Επειδή όμως φαίνεται ότι είναι αρκετά δύσκολο όλο αυτό το εγχείρημα, θα πρέπει οι εγκαταστάσεις να δημιουργηθούν από τις ήδη υπάρχουσες πηγές ενέργειας και σταδιακά να μελετηθεί και να εφαρμοστεί η πλήρης ολική πράσινη ενέργεια, (αιολική, ηλιακή και από μπαταρίες) στις πόλεις και στα λιμάνια.
